Menopoz dönemi ciddi bir dönemdir. Menopozdan sonra pek çok kadında osteoporoz ile sonuçlanabilen kemik kaybı gelişir. Sağlıklı kemik yoğun ve güçlüdür ve büyük miktarda basınca dayanabilir. Ancak, osteoporoz geliştiğinde, kemikler incelir ve kırılgan bir hal alır ki bu kemiklerin kırılma olasılığını arttırır. Kemiğe direncini veren maddeler özellikler kalsiyumun kemikten uzaklaşması ile osteoporoz oluşur.
Estrojen hormonun olmadığı durumlarda kemik kaybı hızlanır ve menopozal dönemde gözlenen osteoporoz ortaya çıkar. Menopozda hormon replasman tedavisi alan kadınlarda kemik erimesi daha az olmaktadır fakat dikkat edilmesi gereken nokta günümüzde ateş basması gibi hiçbir menopozal şikayeti olmayan kadınlara sadece kemik erimesini önlemek amacıyla östrojen yani hormon tedavisi önerilmemektedir.
Erken evrede osteoporoz fark edilebilecek nitelikte çok az fiziksel değişikliğe yol açar. Ancak, hastalık ilerledikçe özellikle omurga, el bilekleri ve kalça kemiklerinde basit travmalarla kırıklar oluşabilir. Kemik kaybı kişide ağrılara, boy kısalmasına, hareket kısıtlılığına ya da omurganın eğrilmesine dahi (“kocakarı kamburu” olarak da bilinir) yol açabilir.
Osteoporoz riskine katkıda bulunabilecek diğer etkenler:
– Sigara
– Çok fazla alkol tüketimi
– Çok az egzersiz, hareketsizlik
– Çok az kalsiyum alımı (şimdi ya da çocukluk çağında)
– Steroidler (astım ve artrit tedavisinde sık kullanılırlar) ve tiroid hormonu (çok yüksek dozda) gibi belirli ilaçların kullanımı
– Erken menopoz (45 yaşından önce)
– Genetik faktörler
Prof. Dr. Cansun Demir
Kadın Hastalıkları – Doğum ve Perinatoloji Uzmanı
Kemik Mineral Ölçüm Yöntemlerine göre:
Normal……………………………..T-Score < -1 SD Osteopeni………………………….T-score –1, -2.5 SD Osteoporoz………………………..T-score> -2.5 SD ve kırık yok.
Yerleşik osteoporoz………….. T-score > -2.5 SD ve kırık var.
Tedavi:
İlaç tedavisinde kemik yıkımını azaltanlar (kalsiyum, bifosfonatlar, raloksifen, kalsitonin ve hormon replasman tedavisi) ve kemik yapımını arttıranlar (Flor, Paratiroid hormon, D vitamini) olmak üzere çeşitli ilaçlar kullanılır.
Tedavide beslenme, egzersiz, yeterli güneş ışını alma, yaşam şeklinin düzenlemesi de önemlidir.
Korunmak için neler yapmalı?
– Kalsiyum ve D vitamini yönünden yeterli beslenilmeli
– Güneş ışınlarından yeterince yararlanılmalı
– Bol hareket ve egzersiz yapılmalı
– Sigara, alkol ve aşırı kafein gibi kötü alışkanlıklarında osteoporozu artırıcı etkenlerden uzak durmalı
Postmenapozal Hormon Tedavisine Alternatif Tedavi Seçenekleri:
Menapoz döneminde östrojen değerleri düşerek sıcak basması gibi bilinen belirtilere neden olabilir.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT) kişinin menapoz sonrası östrojen veya östrojen + progesteron kullanmasıdır. HRT bu dönemdeki semptomlar için en etkili yöntemdir ve osteoporozun önlenmesine yardımcı olur.
Hormon replasmanının kullanılamadığı durumlarda sıkça kullanılan alternatif tedavi seçenekleri vardır:
Sıcak Basmaları İçin:
Antidepresanlar
Actea racemosa yumru kökleri ( Klimadynon)
Karayılan Otu (Black Cohosh)
Belladon- Ergotamin-Fenobarbital (Bellergal draje)
Melissa otu
Klonidin
SSRI
Fitoöstrojenler
Bu ilaçların yan etkileri olabilmektedir. Ancak doktorun önerdiği şekilde kullanılmalıdır.
Vajinal Kuruluk İçin:
Vajinal Östrojenler: Östrojenli kremler veya vajinal tabletler kandaki östrojen düzeyini artırmadan vajenin doğallığını korurlar, kuruluk yanma gibi şikayetleri ortadan kaldırabilirler.
Bunun dışında kayganlaştırıcı jeller de ilişkiden önce kullanılabilir.