GÖBEK KORDONUNDA TEK ATARDAMAR BULUNMASI
(Single Umbilical Artery – SUA)

Normalde göbek kordonunda (umblikal kord, funis) 3 adet damar vardır, bunların ikisi atardamar birisi ise toplardamardır.

1 ) Tek umblikal arter nedir?

Umblikal kordon içerisinde bulunan 2 arterden, sağ veya soldakinin bulunmamasıdır. Normal umblikal kordon içinde 1 vena (toplardamar) ve 2 arter (atardamar) yer alır. Bu arterlerin bir tanesi mesanenin sağ, diğeri ise sol yanından gelerek kordon içine girip vena ile beraber sarmal şekilde devam ederler. Tek umblikal arter anomalisinde ise, 1 vena ile 1 arter bulunur. Normal fetuslarda plasentaya olan kan akımı, her iki areterden eşit miktarda bulunur. Tek arter olduğu zamanlarda ise, mevcut arter, bulunmayan diğer arterin dolaşım görevini de üstlenmiş olur.

2 ) Görülme sıklığı Nedir?

Yenidoğan bebeklerde karşılaşılan umblikal kordona ait en yaygın anomalidir. Yapılan araştırmalar neticesinde, tek umblikal arter’in görülme sıklığı, yaklaşık % 0.08 ile %1.9 gibi farklı değerlerde bildirilmiştir. Ortalama görülme sıklığı ise, %0.63 olarak kabul edilmektedir.

3 ) Tanı nasıl yapılır?

Tanıda en karakteristik bulgu; ultrasonografik değerlendirmeleri esnasında, umblikal kordon kesitinde 2 damarın birden görülmesidir. Görüntülenecek umblikal kordon kesiti, kordonun plasentadan ayrılma yerinin en az 3 cm uzağında bulunması gerekmektedir. Bu sayede, ara sıra kordona damarların girişi ile alakalı görülen anomaliler dışlanır. Normalde geniş çaplı 1 vena ( toplar damar ) ve daha dar çaplı 2 adet arter görülür. Tek umblikal arterde ise, arterin çapı genişlemiştir. Normal kordon yapısında yer alan arterlerin, her birinin çapı diğer artere eşit olur ve arter çapları vena çapının yarısından daha azdır. Halbuki, tek umlikal arter olgularında, arter çapı vana çapının yarısından daha büyüktür. Tek umblikal arterdeki bu kompensatuar genişleme, ikinci trimesterin erken dönemlerinden itibaren iyi bir ultrasonografi sayesinde teşhis edilebilir. Tanıya destek olan diğer bir bulgu ise, fetal pelvisin transvers kesitinde renkli doppler ile mesanenin tek tarafından umblikal arter gelişinin fark edilmesidir. Oysa normal umblikal aretr yapısı olduğu zaman, mesanenin iki tarafında farklı farklı umblikal arterlerin görüntülenmesi de mümkündür. Sol umblikal arter yokluğunun %70, sağ umblikal arter yokluğunun ise %30 sıklık ile görüldüğü de ifade edilmiştir.

4 ) Hangi durumlarda görülür?

Tek umblikal arterin teşhis edildiği olgularda, ek anomalilerin bulunup bulunmamasının da araştırılması gerekmektedir. Çünkü bu olgularda çok fazla ek anomaliler ile karşılaşılmaktadır. Bu anomaliler de en fazla rastlananları ise; plasental yapı anomalileri, fetal santral sinir sistemi (SSS) anomalileri, yüz anomalileri, ekstremite anomalileri, kalp anomalileri, böbrak anomalileri, Trizomi-13, Trizomi 18 ve kromozom anomalileridir. Tek umblikal arterin olması halinde, ek anomali bulunsa da, bulunmasa da, olguların yaklaşık %15 ile %20 sinde anne karnında ki bebekte büyüme ve gelişme geriliği görülür.

5 ) Hastalığın süresi ve seyiri nasıl olur?

İzole olgularda, prognoz genellikle iyi durumdadır. Bunların ortalama %15 ile %20’lik bir bölümünde, fetal gelişme geriliği meydana gelebilir. Bu sebepten dolayı, böyle bir hamileliğe sahip olan anne adayları, çok sık bir şekilde takip ve kontrol edilmelidir. Aynı zamanda 3. trimesterin başından itibaren fetal takipte umblikal arter Doppler değerlendirilmesinin de ilave edilmesi gerekir. İzole olmayan tek umblikal arter olgularında ki prognoz ise, ilave anomalinin ne olduğu ve anomalinin derecesi ile alakalıdır. Aynı zamanda bu olgularda kromozom anomalisinin bulunup bulunmadığı da, prognozun tespiti sırasında önemlidir.