HAMİLELİK DÖNEMİNDE BAŞ DÖNMESİ VE BAYILMA

Gebelik sırasında bayılma ve baş dönmesi sık şikayetlerdendir, bayılma ise nadiren de olsa yaşanılabilir.

1 ) Hamilelik Döneminde Baş Dönmesi, Sersemlik, Bayılma Hissi

Hamilelik döneminde kalp ve damar sisteminizde çok önemli farklılıklar olur. Kalp daha hızlı bir şekilde atar ve bir dakikada pompaladığı kan oranı artarak, bütün vücudunuzda dolaşan kan hacmi %40 ile %45 oranında artar.

Bununla beraber, hamilelik dönemi içerisinde damarlarda genişleme görülür. Buda kan basıncınızı fazlası ile azaltır. Hamilelik döneminin tam ortasında, kan basıncınız, bütün yaşamınız boyunca bir daha hiç görmeyeceğiniz seviyelere iner ve doğum sürecine doğru yeniden artışa geçer.

2 ) Hamilelikte baş dönmesinin nedenleri

Hamilelik dönemi içerisinde anne adaylarında baş dönmesi gibi durumlarla da karşılaşılabilir. Bu baş dönmelerine çoğu zaman baygınlık durumunu da beraberinde getirebilir. Baş dönmelerinin birçok sebebi bulunmaktadır. Hamilelik dönemi boyunca yaşanan hormonal değişiklikler, kan şekeri düzeyinin düşmesi, beyindeki kan dolaşımının yetersiz kalması baş dönmelerine sebebiyet verebilir.

Bunun yanı sıra çok sıcak havalar, bulunulan ortamın fazlası ile sıcak olması, yapılan ani hareketler, oturulan yerden ani bir şekilde kalkış yapmak, kişinin oturma biçiminin bir amda değiştirmesi gibi sebepler de, baş dönmelerine sebebiyet verebilmektedir. Elbette ki baş dönmelerini ortadan kaldırmak veya minimum seviyeye indirmek için çeşitli önlemleri de almak mümkündür.

3) Hamilelikte baş dönmesine karşı ne yapmalı?
Hamilelik döneminde baş dönmesine karşı alınabilecek önlemlerden birisi mümkün oldukça ani hareketlerden uzak durmaktır. Hareket sırasında de sakin ve yavaş bir şekilde hareket etmekte yarar vardır. Yataktan kalkarken de aynı şekilde yavaş kalkmak gerekir. Hızlı bir kalkma, baş dönmesine sebep olabilir. Oturma sırasında ayağa kalkarken de dikkatli ve yavaş hareket etmeli, hızlı ve ani hareket etmemelidir.

Baş dönmesi sorunu yaşan anne adaylarının gün içinde kendisini çok fazla yormaması, çok fazla hareket etmemesi ve çok fazla ayakta kalmaması gerekir. Havaların çok sıcak olduğu zamanlarda da dikkatli olmak gerekir. Aşırı sıcak havalar vücut içerisinde çeşitli etkiler yaparak baş dönmelerine sebebiyet verir. Bu sebepten dolayı, havaların sıcak olduğunda, serin yerlerde durmayı tercih etmek gerekir. Veya en azından bol bol sıvı tüketerek, vücudu serin tutmak ve yüzü yıkamak yararlı olacaktır.

Hamilelik döneminde görülen baş dönmeleri, kan şekerinin düşük olduğu durumunda da gerçekleştiğinden dolayı, kan şekerini normal düzeyde tutacak şekilde beslenmekte yarar vardır. Bunun için fazla miktarda yemekten kaçınmak gerekir. Aynı zamanda gün içerisinde öğün atlamamak ve besinleri zamanında tüketmek gerekir. Ayrıca beslenme şekli olarak da sık aralıklar ile ve azar azar yemek de, baş dönmelerini engelleyen bir beslenme şeklidir.
hamilelikte bayılma

Kansızlık sorunu da hamilelik döneminde baş dönmelerine ve gözde kararmaya sebep olur. Aynı zamanda kişinin sürekli sırt üstü pozisyonda uyuması, gün içinde gereğinden az su içmesi ve vücudun susuz kalması, çok fazla egzersiz yapmak gibi durumlarda baş dönmelerine ve göz kararmalarına sebep olur. Annenin hamilelik döneminin ilerlemesi ile beraber rahmi de büyür. Büyüyen rahim, annede bulunan kan damarlarına baskı uygular. Bu baskı da, doğal olarak baş dönmelerine yol açar. Bu sebepten dolayı, uyuma esnasında sol tarafına doğru uyumak veya uzanmak bu baskıyı azaltacak ve anne adayını rahatlatacaktır. Hamilelik döneminde mecbur kalınmadığı sürece sırt üstü uyumamak gerekir.
Baş dönmeleri beyine az oranda kan gitmesinden ve beyinde gerçekleşen kan dolaşımının gereğinden daha az olmasından da kaynaklanabilir. Bunun için, anne adayının oturması halinde, başını mümkün olduğunca dizlerine doğru eğip bir müddet bu pozisyonda kalması faydalı olur. Uzanma esnasında da, ayakları biraz yukarıda tutmak gerekir. Aynı zamanda baş dönmesini ortadan kaldırabilmek için, temiz havada derin nefes alıp vererek, nefes alma egzersizi yapmak da fazlası ile yararlı olacaktır.

4) Hamilelik döneminde bayılmaların sebebi nedir?

İlk 3 ay içerisinde ki bulantı ve kusmaları en aza indirebilmek için, sıvı ve katı gıda alımını ayırmak, az az ve tolere edilebilen yiyeceklerin tüketilmesi, grisini, tuzlu leblebi, çubuk kraker gibi mide asidini yatıştıran yiyeceklerden her zaman için yanında bulundurmak, yağlı, aşırı baharatlı yiyeceklerden kaçınmak doğru olur. Hamileliğin 3. Ayınının ardından büyüyen rahim, karın içindeki büyük toplar damarlar üzerinde baskı uygulamaya başlar. Hamilelik döneminde fazlalaşan hormonlar, damar duvarlarında genişlemeye sebep olabilir. Anne adayının varis gibi damarsal sorunlara yatkınlığı olması durumunda, genellikle uzun süre ayakta kaldıktan sonra bacak toplardamarlarında göllenen kanın kalbe dönüşü zorlaşır. Dolaşım sırasında bu değişiklikler, kalbin beyin gibi önemli be hayati organlara kan pompalamasında ani düşüşe sebep olabilir.
Bu durumda baş dönmesi ve baygınlık hissine sebep olur.

5 ) Bayılmayı engellemek için neler yapmak gerekir?

Bu duruma engel olmak için çok yavaş ve dikkatli ayağa kalkmalısınız. Hamileliğin ilerleyen haftalarında bebeğin artan metabolik gereksinimi sebebinden dolayı, anne adayının kan şekeri seviyelerinde iniş çıkışlar meydana gelir. Kan şekerinin azalması ile beraber, baş dönmesi ve baygınlık hissi, hatta bayılmalar ile karşılaşılabilir. Daha çok hamilelik şekeri ve hamilelik dönemi öncesi şeker hastası olan, insülin kullanan anne adaylarında çok fazla baygınlık ve bayılma görülebilir. Şeker düzeylerinin dalgalanmalarından kaçınmak için 2 ile 3 saat aralıklar ile az az ve sık sık glisemik indeksi az olan besinler yemek gerekir. Bol bol sıvı, daha çok ta su içmek baş dönmelerinin ve baygınlık durumunun azalmasına yardımcı olur.

6 ) Hamilelikte görülen bayılma nedenleri nelerdir?
Sağlıklı bir kadında, hamilelik dönemi içerisinde, kalp damar ve sinir sistemi bu ciddi değişikliklere uyum sağlayarak, tolere edebilir. Ancak bazı durumlarda bu alışma süreci o kadar hızlı olmaz ve sersemlik, baygınlık hissi meydana gelebilir. Daha çok şu durumlarda baygınlık hissi görülebilir;

Çok hızlı, aniden ayağa kalkmak
Oturma sırasında, kan bacaklarda ve ayaklarda göllenir. Ani bir şekilde kalkma durumunda, bacaklarınızdan kalbinize dönen kan oranı, hemen ayarlanamayabilir. Böyle bir durumda, hızlı bir tansiyon düşmesi meydana gelir ve baygınlık hissi yaratabilir.

Sırt üstü yatmak
Hamileliğin ikinci yarısının ardından büyüyen rahim, vücudun alt bölgesinden kalbe dönen kanı azaltır. Sırt üstü pozisyonda yatmak, bu durumu daha da kötü hale getirir.

Vasovagal bayılma
Bazı anne adaylarında ıkınma, idrar yapma veya bağırsak hareketleri esnasında halsiz düşebilirler. Bu hareketler, kan basıncının azalmasına ve kalp atımının yavaşlamasına neden olarak, bayılma hissi uyandırabilirler. Anne adayları bu duruma daha çok meyillidir. Baygınlık hissinin yanı sıra terleme, solukluk, bulantı, esneme ve hızlı nefes alıp vermeyi de beraberinde getirir.

Açlık ve susuzluk
Açlık, kan şekeri düşmesine sebep olarak, sersemlik hissini meydana getirebilir. Hamilelik döneminde açlık daha hızlı bir şekilde etki eder. Sık sık ve az az yemek yemeli ve yanınızda devamlı hafif atıştırmalıklar bulundurmalısınız. Vücudunuzun yeterli oranda sıvıya sahip olup olmadığını anlamanın en iyi yolu da, idrar renginizi kontrol edip, gerekli olan sıvıyı almaktır. Sıvı alımını, sıcak havalarda ve egzersiz durumlarında normalden daha fazla almalısınız.

Kansızlık
Kansızlığınızın olması halinde, kanda bulunan oksijeni taşımak ile görevli olan alyuvarlarınız yeterli oranda olmadığından dolayı, beyine ve bütün vücuda giden kan oranı da azalacaktır. Bu da baygınlık hissini yanında getirir. Kansızlığın en çok karşılaşılan nedeni, demir eksikliği anemisidir. Demir eksikliği anemisi daha çok bu duruma yatkınlık oluşturduğundan dolayı, hamilelik döneminde ek demir takviyeleri almak çok önemlidir.

Aşırı sıcak

Çok sıcak olan banyoda uzun müddet kalmak, kan basıncınızı azaltarak, bayılma hissine neden olabilir.

Hızlı soluk alıp verme
Çok fazla yapılan egzersiz veya bunaltı, hızlıca soluk alıp vermeye ve ardından da bayılmaya neden olabilir. Egzersiz her ne kadar yararlı olsa da, yorgun hissettiğiniz zaman durmalı ve aşırı egzersizden kaçınmalısınız.

7 ) Doktoru ne zaman aramak gerekir?
Sıcaklık, açlık, hızlı ayağa kalkma gibi nedenini bildiğiniz durumların ardından meydana gelen sersemlik ve baygınlık da panik yapmadan gerekli önlemleri alın.

Baygınlık hissi, başınıza aldığınız bir darbe ardından gerçekleştiyse, şiddetli baş ağrısı, görmede bulanıklık, konuşma bozukluğu, çarpıntı, uyuşma, göğüs ağrısı, nefes darlığı veya kanama eşlik ediyorsa, bir an önce yardım istemeli ve bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Yalnızca sizi değil, bebeğinizi de etkileyebilecek bir problem ile karşı karşıya olabilirsiniz.

Aynı şekilde erken hamilelik dönemi içerisinde baygınlık hissi ile beraber karın ağrısı, dış gebelik bulgusu olabilir ve bu durumda acil müdahale gerektirir.