Sezaryen sonrası dikiş yerinde enfeksiyon yaklaşık %5 oranında görülen bir olaydır.

Yara iyileşmesi
Ameliyat olan ya da olacak olan hastaların ilk sordukları soruların başında “ne zaman iyileşirim” sorusu gelir. Gerçekten de hastayı ilgilendiren en önemli konu hastalığın giderilmesinden sonra normal yaşantıya dönüş süresidir. Oysa yara iyileşmesi basit bir işlem değildir. Ameliyat esnasında sadece dıştan görülen kesi yapılmaz, o dış kesinin altında tabakalar halinde kesilen ve yeniden dikilen dokular mevcuttur. Her dokunun cerrahi kesiye verdiği cevap ve iyileşme süresi farklıdır. Bu nedenle hem dikiş esnasında kullanılan metaryelin yapısı, hem dokunun yapısı hem de çevresel faktörler yara iyileşmesini etkiler.

Örnek olarak vermek gerekirse sezaryen esnasında kesilen katlar şunlardır. İlk önce cilde bir kesi yapılır. Daha sonra cilt altındaki yağlı doku kesilir ve karnın ön duvarını kaplayan rektus fasyası adı verilen güçlü dokuya ulaşılır. Bu dokuda uygun şekilde kesildikten sonra her iki yandan gelip ortada birleşen rektus kasları ayrılır ve karın boşluğunu çevreleyen ince zar tabakasına ulaşılır. Pariyetal periton adı verilen bu tabaka dkkatli bir şekilde açılır. Artıkkarın boşluğuna girilmiştir. Bundan sonra ilk önce uterusu çevreleyen ve visseral periton adı verilen zar tabakası kesilirek açılır ve mesane zedelenmemesi için itilir. En son olarak uterus açılır, kaviteye girilir ve bebek çıkartılır. Plasenta ve ekleri çıkartılıp temizlik yapıldktan sonra sıra kapatma işlemine gelir. Açılan her tabaka tek tek ve özenle yeniden dikilir. En son cilt dikişi atılır. Hastanın ve ameliyatın durumuna göre ya estatik (yani dıştan görülmeyen ve alınması gerekmeyen dikiş konur ya da tek tek ipek dikiş ipliği ile daha sonra alınması gereken dikişler konur. Yeni bir teknik de dikiş yerine tıpkı tel zımba gibi cilt kenarlarını yaklaştıran stapler uygulamasıdır. Bu materyalinde daha sonra alınması gerekir.

Görüldüğü gibi dıştan sadece ince bir çizgi olarak görülen dikiş, altında en az 6 tabaka daha dikiş saklamaktadır. Her dokunun iyileşmeye olan meyili farklıdır ve bu nedenle farklı dikiş malzemeleri kullanılır. Örneğin fasya çok güçlü bir doku olmasına rağmen iyileşme potansiyeli düşüktür ve bu nedenle çabuk erimeyen, uzun süreli materyel kullanılmalıdır. Ciltte ise iyileşme çok hızlı olduğundan çabuk eriyen ancak allerji geliştirmeyen malzeme tercih edilmelidir.

Bir çeşit yaralanma olan cerrahi kesi sonrası birbiri içine geçmiş bir dizi reaksiyon başlar. Bunlar inflamasyon, epitelizasyon, neovaskülerizasyon, fibroblast proliferasyonu ve destek doku sentezidir.
İnflamasyon İnflamasyon iltihap anlamına gelir. Cilt bütünlüğü bozulunca ince damarlarda kısa süreli olarak daralma daha sonra ise genişleme meydana gelir. Birkaç saat içinde doku ödemlenir ve sıvı birikir.O bölgede asidite artar ve bu da yara iyileşmesini sağlayan kollajen sentezini uyarır

Epithelizasyon Tüm cilt epitel adı verilen bir çeşit hücreden oluşmuştur. Biriken sıvı su kaybederek kabukhaline gelir. 24-48 saat içinde tüm kesi yeni epitel ile kaplanır ve su geçirmez hale gelir.
Neovaskülerizasyon Yeni damar oluşumu demektir. Lokal etkiler ile hücreler yeni damar oluşturmak için çalışmaya başlar

Fibroblast proliferasyonu Damar duvarında buluna hücreler kollajen sentezleyen fibroblast adı verilen hücrelere dönüşürler.
Destek doku sentezi Çoğalan (prolifere olan) fibroblastlar kollajen adı verilen maddeyi sentezlemeye başlarlar.
Yara iyileşmesi primer ya da sekonder olabilir. Primer iyileşmede açılmış olan cerrahi kesi dikilerek kapatılır. Sekonder iyileşmede ise yara dikilmez ve aöık bırakılır. Günlük pansumalarla yaranın kendi kendine kapanması sağlanır. Bazı enfekte yaralarda sekonder iyileşme tercih edilir.

Primer olarak kapatılmış sorunsuz bir yarada eğer alınacak türde dikiş melzemesi kullanılmış ise 6-8 gün sonra dikişler alınabilir. Bu süreden sonra yara artık açılmaz ve kendi kendine iyileşmesine devam eder.
Tüm katların tamamen iyileşmesi 6 ay kadar sürebilir ancak bu dönem zarfında hasta tamamen normal aktivitelerinde bulunabilir. 6-8 gün sonra yara gücünü kazandığından aktivite kısıtlaması gerekmez. 6-8 günden tamamen iyileşmenin gerçekleştiği 6. aya kadar yaranın şekillenmesi süreci devam ettiğinden açılma olasılığı yoktur.

Yara iyileşmesini etkileyen faktörler.

Kanlanma
Yeterince kan akımı olamayn bir yara uygun şekilde beslenemediğinden enfeksiyon ve nekroza (doku ölümü) adaydır. Yaşlı kişilerde lokal kan akımları azaldığından yara iyileşmesi gecikir. Cerrahi uygulama esnasında lokal damarlara zarar verilmemesi iyileşmeyi hızlandırır. Bu tamemen cerrahın yeteneği ve dokuya olan saygısına bağlıdır.

Kontaminasyon & enfeksiyon
Ameliyathane şartlarında dahi bütün yaralar bir derceye kadar kontaminedir, yani bazı mikroorganizmalarla temas etmiş durumdadır. Sağlıklı bir kişide bu kadar az bir kontaminasyon kişinin bağışıklık sistemi tarafından elimine edilir ve yara iyileşmesi etkilenmez. Cerrahın antisepsi kurallarına riayet etmesi ve ameliyat yapılan ortamın genelde hijyen şartlarına uygunluğu kontaminasyon oranları üzerinde direk etkilidir. Dokuya ve işleme saygısı olmayan dikkatsiz bir cerrah kolaylıkla yaranın enfekte olmasına neden olabilir.

Doku tipi
Deri, barsak, mesane, vajina gibi dokuların iyileşme potansiyeli çok yüksekken, sinir, fasya gibi dokular çok geç iyileşir.
Travma
Yara yeri üzerine travma iyileşmeyi olumsuz etkiler. Bu nedenle yara yeri yeterli süre kapalı tutularak olası travmaların etkisi azaltılmalıdır.
Çevre ısısı
Lokal olarak artmış ısı kan dolaşımını hızlandıracağından iyileşmeyi çabukaştırabilir.
Sigara
Sigara kanlanmayı bozarak yara iyileşmesini geciktirir.
Yabancı cisim
Yabancı cisimler dokuda reaksiyona yol açarak iyileşmeyi geciktirirler. Bu nedenle allerjik olamayan yapay dikiş materyalleri kullanılmaldır.
Radyasyon
Maruz kalınan radyoaktivite hücrelerin çoğalma ve sentez kabiliyetini bozarak iyileşmeyi geciktirir.
Sistemik faktörler
Vitaminler ve mineraller
A ve C vitaminleri ile çinko yara iyileşmesi üzerinde olumlu etkiye sahiptirler.

Kronik hastalıklar
Şeker hastalığı, dolaşım hastalıkları, anemi gibi sistemik hastalıklar yara iyileşmesini geciktirir.

İlaçlar
Kortizon, antimetabolit gibi ilaçlar iyileşme üzerinde olumsuz etkiye sahiptirler.
Bunlar dışında operasyonun süresi ve hastanede kalış zamanı da enfeksyon gelişmi ve dolayısı ile yara iyileşmesi üzerinde etkiye sahiptir. Batın katları kapatılırken, özelikle cilt altındaki kanamaların dikkate alınmaması, az ya da fazla sayıda dikiş atılması, ameliyatın gereksiz yere uzatılması hep olumsuz faktörlerdir. 13 günden daha fazla hastanede kalanlarda hastane enfeksiyonları çok daha sık görülür.
Yara bakımında dikkaet edilecek en önemli nokta temizliktir. Özellikle ilk 24 saatte yara steril ped ya da özel bantlar ile kapatılmalıdır. 24-48 saat sonra yaranın üzeri açılabilir. Pansumanlar esnasında steriliteye dikkat edilmelidir.

The post SEZERYEN SONRASI YARA YERİ ENFEKSİYONU first appeared on Cool Kadın | Magazin Moda ve Kadına Dair Her Şey Öncü Kadın Portalı.

SEZARYEN AMELİYATI VE CİLT DİKİŞİ
Sezaryen ile doğumda rahim, fasya, cilt altı, cilt gibi çeşitli alanlara katman katman dikiş atılır ve ameliyat tamamlanır. Cilt kapatılması adına atılan dikişler kozmetik açıdan ve yara yerinde enfeksiyon, açılma v.b komplikasyonlar gelişmesini önlemek için oldukça önem teşkil eder. Sezaryen doğumlarda standart olarak yapılan cilt kesisi karın alt bölümünde yatay olarak yapılan “pfannenstiel insizyon” adı verilen kesidir. Oldukça nadir şekilde çeşitli durumlarda göbekten aşağıya dik uzanan kesi de uygulanabilir. Bu kesiye de göbek altı midline kesi adı verilir. Her iki durumda da benzer dikiş teknikleri cilt kesisi için uygulanmaktadır. Elbette ki kadının estetik açıdan memnuniyeti standart olarak yapılan pfannenstiel kesisi ile daha başarılı bir şekilde sağlanır. Bunun yanında daha az ağrı yapmaktadır.

Sezaryen ameliyatında dikiş nasıl yapılır?

En yaygın yapılan cilt dikiş teknikleri aşağıdaki gibidir:

Ciltin altına dışarıdan fark edilemeyecek yöntemler atılan dikiş: Bu dikiş yönteminin adı subkutikuler süturdur. Çoğunlukla kendi kendine eriyen dikişler kullanılmaktadır. Bu yöntemde dikiş tek tek atılmaz. Devamlı şekilde atılır. Toplum arasında bilinen ismi “estetik dikiş” olmaktadır. Sezaryen estetik dikiş şeklinde tabi edilmesinin nedeni dikişin dıştan fark edilmemesidir. En büyük avantajı ise dikiş izinin oldukça az olmasıdır.
Cilt üzerine tel zımba ile yani staple ile uygulanan tek tek dikiş yöntemi: Bu dikiş atma yöntemi de tıpkı tel zımba gibi tek tek atılan ilmeklerle yara kenarların birleştirilmesidir. Sezaryen ardından çoğunlukla bir hafta sonra bu zımba teller çıkarılır. Dikişin alınması ağrısızdır.
Cilt üzerine tek tek iplik şeklinde atılan dikiş yöntemleri: Çoğunlukla bu gibi dikişler kendi kendine erimeyen materyallerle atılmaktadır. Sezaryenden sonra ortalama 1 hafta geçtğinde dikişlerin tek tek alındığı bir yöntemdir.
Yapıştırıcı bant yöntemi (strip): Strip adı verilen şeffaf ince bant yara üzerine yapıştırılır. Yara kenarları bu şekilde birleştirilir. Gerilimi fazla olmayan yaralar için uygulanır.
Bu dikiş yöntemleri arasında en yaygın olarak kullanılan yöntem estetik dikiştir. Dikişler arasındaki avantaj ve dezavantaj ilişkisi de çeşitli araştırmalarla ortaya konulmuştur.

Yapılan bir çalışmada: görünüm, ağrı, enfeksiyon gibi etkenler arasında 2-3 ve 4. Dikiş yöntemleri arasında bir fark olmadığı ortaya konulmuştur.

Yapılan bir başka araştırmada ise zımba ile kapatma yönteminde yara yeri açılması ve enfeksiyon riskinin daha fazla olduğu görülmüştür. Fakat yara yeri görüntüsü, ağrı, kadının estetik açıdan memnuniyeti gibi hususlarda herhangi bir fark mevcut değildir.

Staple yani zımba yöntemi ile atılan dikişler daha kısa sürede atılmaktadır. Ancak ağrı ve dikiş izi konusunda herhangi bir farklılık mevcut değildir. Yapılan bir başka çalışmada ise cilt altı subkutüküler dikiş tekniğinin estetik açıdan daha iyi neticeler sağladığı anlaşılmıştır.

Dikişlerin İyileşme Süreci

Cildin en üst epitel tabakasının gelişmesi 24-48 saat içerisinde meydana gelir. Bundan dolayı çoğunlukla sezaryenden 2-3 gün sonra kadının banyo yapmasında bir sakınca yoktur. Cilt dokusunun karşı karşıya kuvvetle yapışması ve tamamen kapanması ortalama 1 haftayı bulur.

Dikişler ne zaman alınır?

Normal olarak yapılan cilt altı süturlar alınmamaktadır. Bunlar kendi kendine erirler.

Şayet erimeyen sütur ile dikiş yöntemi kullanılmış ise çoğunlukla sezaryenden -7 gün sonra alınır. Çeşitli durumlarda ise dikiş alma süresi daha uzun ya da daha kısa olabilir.

Dikiş yerlerinde ödem olur mu?

Özellikle ameliyattan sonraki erken dönemlerde ödem sebebiyle dikiş alanına yakın alanlarda hafif sertlik ve şişlik olması normal karşılanan bir durumdur. Aşırı bir şişlik mevcut ise zaman kaybetmeden doktorunuza gözükünüz. Büyük ve mora çalan şişlikler kan toplanması anlamına gelebilir.

Dikişin açılması (patlaması):

Dikişin atıldığı yerin açılması ya da toplum arasındaki adıyla dikişin patlaması seyrek olarak görülen bir durumdur. Dikişlerin açılmasında yeterli olmayan hijyen, dikişin nasıl atıldığı, hangi yöntemin kullanıldığı gibi faktörler etkili olabilir. Dikişlerin açılması halinde çoğunlukla pansuman uygulanır ve kendi kendine açılan yerin kapanması beklenir. Ancak açıklık büyük ise yeniden dikiş atılabilir. Cilt kesisi uygulanan bölgede yara kenarları bitişik değilse ve yer yer cilt altı sarı doku görülüyorsa, sıvı geliyorsa açılma olduğu tespit edilir.

Dikiş bölgesinde ağrı, yanma, kaşıntı ve uyuşukluk:

Sezaryen yapıldıktan sonraki ilk günlerde hafif oranlarda ağrı ve yanma dikiş bölgesi yakınındanormal olarak kabul edilir. Ağrı genellikle cilt kesisinin uç bölümlerinde ve çoğunlukla sağ uçta daha fazla hissedilir. Cilt kesisinin köşelerindeki uyuşukluk uzun süre kalabilir. Bazen hafif kaşıntı gelişebilir. Ancak bu kaşıntı aşırı ise doktorunuza başvurunuz.

Dikiş yerinde kızarıklık, ısı artışı, kötü kokulu akıntı:

Dikiş yapılan alanda ısı artışı ve kızarıklık meydana gelmesi özellikle kokulu sarı-yeşil akıntı mevcut ise bir enfeksiyona (iltihap) işaret ediyor olabilir. Böyle bir durumda doktorunuza haber veriniz. Isı artışı olmadan yalnızca şeffaf ve kokusuz akıntı mevcut ise çoğunlukla enfeksiyon olmayan bir akıntı olduğu anlamına gelir. İltihap olduğu teşhis edilirse çoğunlukla antibiyotik tedavisine başlanır. Yara yerinin bakımı yapılır. Ve tedavi süreci başlar.

Dikiş yerinde kanama olması:

Sezaryenin uygulandığı gün dikiş bölgesinde hafif kanamalar yaygın olarak karşılaşılan bir durumdur. Dikiş alanı üzerinde beyaz flaster ya da gazlı bez bulunur bu sebeple bu bez üzerinde kırmızılıklar fark edilir. Kanama çok fazla ise üzerine bir ağırlık konulur ve baskı yapılarak genellikle kısa sürede durması sağlanır. Fakat kadın taburcu olup evine döndükten sonra dikiş bölgesinden kanama olması normal değildir. Şayet kanama ya da kırmızı akıntı varsa zaman kaybetmeden doktorunuza başvurunuz.

Sezaryende estetik dikiş nasıl uygulanır?

Toplum arasında estetik dikiş ya da gizli dikiş şeklinde tabir edilen ve cilt altına dışarıdan fark edilmeyecek şekilde atılan dikişe sub-kutiküler (subkutan) dikiş denilmektedir.

Estetik dikiş uygulanışı: Çoğunlukla kendi kendine eriyen (absorbable) dikiş materyalleri kullanılmaktadır. Bu sayede dikişin ayrıyetten alınmasına gerek kalmaz. Fakat kendiliğinden erimeyen dikişlerin uygulanması da mümkündür. Bu dikişler ameliyat ardından 1 sonra alınır.

The post SEZARYEN DİKİŞLERİ first appeared on Cool Kadın | Magazin Moda ve Kadına Dair Her Şey Öncü Kadın Portalı.