Baz\u0131 kad\u0131nlar adet d\u00f6nemi \u00f6ncesinde a\u011f\u0131r bir \u015fekilde sendrom ya\u015famaktad\u0131rlar. Premenstruel sendrom (PMS) kad\u0131nlarda adet kanamas\u0131 \u00f6ncesi d\u00f6nemde ba\u015flayan ruhsal veya fiziksel baz\u0131 belirtiler toplulu\u011funu ifade eden bir terimdir. Bu belirtiler genellikle adet kanamas\u0131n\u0131n ba\u015flamas\u0131na bir hafta ortaya \u00e7\u0131kar ve adet g\u00f6r\u00fclmesiyle birlikte birka\u00e7 g\u00fcnde kaybolurlar.<\/p>\n
Kad\u0131n do\u011fas\u0131 olduk\u00e7a karma\u015f\u0131kt\u0131r. Kad\u0131n\u0131n do\u011fas\u0131n\u0131 daha iyi anlayabilmek i\u00e7in PMS’nin ne oldu\u011fu toplumun her bireyi taraf\u0131ndan bilinmelidir. \u00d6zellikle i\u015fverenlerin ve e\u015flerin ileti\u015fimde olduklar\u0131 kad\u0131nla ili\u015fkilerinin sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir \u015fekilde y\u00fcr\u00fcyebilmesi i\u00e7in bu konu hakk\u0131nda mutlaka bilgi sahibi olmalar\u0131 gerekir.<\/p>\n
Premenstrual Sendrom Ne S\u0131kl\u0131kta G\u00f6r\u00fcl\u00fcr?<\/p>\n
Asl\u0131nda her kad\u0131nda adet \u00f6ncesi d\u00f6nemde baz\u0131 belirtiler ortaya \u00e7\u0131kar. Bu belirtilerin amac\u0131 kad\u0131n\u0131n adet olaca\u011f\u0131ndan haberdar edilmesi ve b\u00f6ylece haz\u0131rl\u0131ks\u0131z yakalanmas\u0131n\u0131n engellenmesidir. Bu belirtiler kad\u0131nlar\u0131n yar\u0131s\u0131ndan daha az\u0131nda rahats\u0131z edici, ancak dayanabilecek \u015fiddette olurken, %5 kad\u0131n olduk\u00e7a \u015fiddetli belirtiler hisseder.<\/p>\n
Bu a\u015famada premenstruel belirtiler ile premenstruel sendrom aras\u0131ndaki ayr\u0131m\u0131 yapmak \u00f6nemlidir:<\/p>\n
Premenstruel belirtiler kad\u0131nlar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131nda g\u00f6r\u00fcl\u00fcrlerken PMS, kad\u0131n\u0131n ya\u015fant\u0131s\u0131n\u0131 derinden etkileyen sosyal bir durum olarak kabul edilebilir: Amerika’da yap\u0131lan bir istatistiksel \u00e7al\u0131\u015fma bu \u00fclkede kad\u0131nlar\u0131n adet \u00f6ncesi d\u00f6nemlerinde daha fazla su\u00e7 i\u015flediklerini ortaya koymaktad\u0131r. Ayn\u0131 raporda t\u0131bbi veya psikiyatrik bir hastal\u0131k nedeniyle hastaneye yat\u0131r\u0131lan, intihara te\u015febb\u00fcs eden kad\u0131nlar\u0131n, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 normalde \u00f6nemsenmeyecek ufak baz\u0131 \u015fikayetler nedeniyle doktora g\u00f6t\u00fcren kad\u0131nlar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131n\u0131n adet \u00f6ncesine yak\u0131n g\u00fcnlerde olduklar\u0131 g\u00f6r\u00fclmektedir.<\/p>\n
PMS Kimlerde G\u00f6r\u00fcl\u00fcr?<\/p>\n
PMS, ergenlik \u00e7a\u011f\u0131ndan \u00f6nce ve menopoz \u00e7a\u011f\u0131nda \u00e7ok ender g\u00f6r\u00fcl\u00fcr ve bir \u00fcreme \u00e7a\u011f\u0131 sorunudur. S\u0131kl\u0131kla 30-45 ya\u015f aras\u0131 kad\u0131nlarda g\u00f6zlenir. Ailevi bir e\u011filim s\u00f6zkonusu olmas\u0131na kar\u015f\u0131n, sosyal s\u0131n\u0131f ve \u0131rksal farkl\u0131l\u0131klar g\u00f6stermez. Do\u011fum kontrol hap\u0131 kullananlarda belirtiler \u015fiddetlenebilir.<\/p>\n
PMS Neden Olur?<\/p>\n
PMS’nin nedeni tam olarak belli de\u011fildir. Mineral yetersizli\u011fi (magnezyum, \u00e7inko), vitamin yetersizli\u011fi (A, B vitaminleri), hormonal dengesizlik (progesteron hormonu yetersizli\u011fi), v\u00fccutta a\u015f\u0131r\u0131 s\u0131v\u0131 tutulumu, prostaglandin ve n\u00f6rotransmitter ad\u0131 verilen kimyasal maddelerin dengesizli\u011fi ve psikosomatik nedenler belirtilerin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131nda muhtemelen etkin roller \u00fcstlenmektedirler.<\/p>\n
PMS’nin Belirtileri Nelerdir?<\/p>\n
PMS en a\u011f\u0131r \u015fekliyle ortaya \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131nda t\u00fcm v\u00fccut sistemlerini etkileyebilir ve bu durumda her organa ait belirtiler meydana gelebilir. PMS belirtileri hafif adet \u00f6ncesi belirtileri \u015feklinde olabilir, doktora ba\u015fvuracak kadar, ancak dayan\u0131labilir \u015fiddette olabilir veya i\u015f kayb\u0131na, sosyal ili\u015fkilerde sorunlara, ki\u015fide depresyona yol a\u00e7acak kadar \u015fiddetli olabilir.<\/p>\n
PMS’nin ruhsal belirtileri ruhsal \u00e7\u00f6kk\u00fcnl\u00fck, yorgunluk hissi, a\u015f\u0131r\u0131 uyuma e\u011filimi, \u00e7evreye ilginin azalmas\u0131, duygu durumunda dalgalanmalar, sinirlilik, gerginlik, hassasla\u015fma, al\u0131nganl\u0131k g\u00f6sterme, a\u011flama e\u011filimi \u015feklinde olabilir.<\/p>\n
Memelerin dolgunla\u015fmas\u0131, b\u00fcy\u00fcmesi ve ileri derecede hassasla\u015fmas\u0131 \u015feklinde meme belirtileri olabilir.<\/p>\n
V\u00fccutta \u00f6demlere (\u015fi\u015fmeler), k\u0131sa zamanda kilo al\u0131m\u0131na, kar\u0131nda \u015fi\u015fkinli\u011fe ve elbiselerin dar gelmesine yol a\u00e7abilecek kadar \u015fiddetli s\u0131v\u0131 tutulumu ortaya \u00e7\u0131kabilir.<\/p>\n
Ba\u015fa\u011fr\u0131s\u0131, bulant\u0131-kusma, kab\u0131zl\u0131k, ishal, i\u015ftah art\u0131\u015f\u0131, a\u015f\u0131r\u0131 susama, alkole tahamm\u00fcls\u00fczl\u00fck, cinsel istek art\u0131\u015f\u0131, akne (sivilce) ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 di\u011fer s\u0131k g\u00f6zlenen belirtilerdir.<\/p>\n
PMS Tan\u0131s\u0131 Nas\u0131l Konur?<\/p>\n
Adet \u00f6ncesi d\u00f6nemde baz\u0131 belirtilerle ba\u015fvuran her kad\u0131na PMS tan\u0131s\u0131 koymak, kad\u0131n\u0131n gereksiz yere baz\u0131 tedavilere ve bunlar\u0131n yan etkilerine maruz kalmas\u0131 anlam\u0131na gelece\u011finden ancak belli baz\u0131 kriterleri ta\u015f\u0131yanlara PMS tan\u0131s\u0131 konur.<\/p>\n
PMS tan\u0131s\u0131 koymak i\u00e7in a\u015fa\u011f\u0131dakilerin mutlaka var olmas\u0131 gerekir:<\/p>\n
1-Belirtiler d\u00fczenli olarak ortaya \u00e7\u0131kmal\u0131 ve kaybolmal\u0131d\u0131r: adet d\u00f6ng\u00fcs\u00fcn\u00fcn ikinci yar\u0131s\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan belirtilerin \u015fiddeti giderek artmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
2-Adet g\u00f6r\u00fcld\u00fckten sonra belirtiler \u00fc\u00e7 g\u00fcn i\u00e7inde kaybolmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
3-Her adet d\u00f6ng\u00fcs\u00fcnde en az 10 g\u00fcn s\u00fcren belirtisiz bir d\u00f6nem varolmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
4-Belirtiler arka arkaya en az \u00fc\u00e7 adet d\u00f6ng\u00fcs\u00fcnde g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015f olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
5-Belirtiler i\u015f ya\u015fam\u0131, sosyal ya\u015fam\u0131 ve ki\u015fisel ruhsal dengeyi etkileyecek kadar \u015fiddetli olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
Kad\u0131nlar PMS tan\u0131s\u0131n\u0131 genellikle kendi kendilerine koyarak doktora ba\u015fvururlar. Ancak yap\u0131lan t\u0131bbi de\u011ferlendirmede s\u0131kl\u0131kla altta yatan sorunun ger\u00e7ekte adet \u00f6ncesi d\u00f6nemde ya\u015fanan belirtilere ki\u015finin a\u015f\u0131r\u0131 hassasiyet g\u00f6stermesinin s\u00f6z konusu oldu\u011fu saptanabilir.<\/p>\n
Tan\u0131n\u0131n do\u011fru konabilmesi ve tedavinin do\u011fru bir \u015fekilde verilebilmesi i\u00e7in komple bir jinekolojik sorgulama ve muayene yap\u0131l\u0131r ve baz\u0131 destekleyici laboratuvar tetkikleriyle tan\u0131 desteklenir.<\/p>\n
PMS Nas\u0131l Tedavi Edilir?<\/p>\n
PMS nedeniyle g\u00fcnl\u00fck i\u015flerini yapamayacak duruma gelinmesi, sosyal ili\u015fkilerde problemler ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131, intihar giri\u015fimi, sald\u0131rganl\u0131k e\u011filimi gibi psikiyatrik belirtilerin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 PMS’nin en a\u011f\u0131r \u015fekli olarak kabul edilir ve tedavi genellikle Ruh Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve Hastal\u0131klar\u0131 Uzman\u0131 taraf\u0131ndan uygulan\u0131r.<\/p>\n
\u0130la\u00e7la Tedavi Y\u00f6ntemleri:<\/p>\n
\u00c7o\u011fu durumda PMS belirtileri yukar\u0131daki kadar \u015fiddetli de\u011fildir ve \u00f6zellikle bedensel belirtilerin hakim oldu\u011fu durumlarda Kad\u0131n Hastal\u0131klar\u0131 ve Do\u011fum Uzman\u0131 takibinde uygulanan tedavi y\u00f6ntemleriyle PMS belirtileri dayan\u0131labilecek hale getirilebilir.<\/p>\n
Do\u011fum kontrol haplar\u0131:<\/p>\n
Bu ila\u00e7lar \u00f6zellikle beraberinde adet d\u00fczensizli\u011fi ve adet sanc\u0131s\u0131 olan kad\u0131nlarda faydal\u0131d\u0131r. Ancak baz\u0131 kad\u0131nlarda do\u011fum kontrol hap\u0131 kullan\u0131m\u0131 PMS’nin ruhsal belirtilerini \u015fiddetlendirebilmektedir.<\/p>\n
A\u011fr\u0131 kesici-iltihap giderici ila\u00e7lar:<\/p>\n
Belirtiler ba\u015flar ba\u015flamaz d\u00fczenli olarak al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda ve adet kanamas\u0131n\u0131n \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00fcn\u00fcne kadar kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda bu ila\u00e7lar \u00f6zellikle PMS belirtileri ile beraber adet sanc\u0131s\u0131 gibi ek belirtileri olan kad\u0131nlarda faydal\u0131 olabilmektedir.<\/p>\n
GnRH analoglar\u0131:<\/p>\n
Bu \u00f6zel hormon ila\u00e7lar\u0131 yumurtal\u0131klar\u0131n i\u015flevlerini ge\u00e7ici olarak devre d\u0131\u015f\u0131 b\u0131rakarak \u00f6strojen ve progestron hormonu salg\u0131s\u0131n\u0131 menopozda olan bir kad\u0131ndaki seviyelere d\u00fc\u015f\u00fcren ila\u00e7lard\u0131r. Dikkatli bir de\u011ferlendirme sonras\u0131 mutlaka doktor kontrol\u00fcnde kullan\u0131lmalar\u0131 gerekir. Uzun s\u00fcre kullan\u0131ld\u0131klar\u0131nda kemik erimesi gibi ciddi sonu\u00e7lar do\u011furabileceklerinden tedavi s\u00fcresi uzayacaksa beraberinde \u00f6strojen hormonu takviyesi yap\u0131l\u0131r.<\/p>\n
Rahimin al\u0131nmas\u0131:<\/p>\n
PMS’de t\u00fcm y\u00f6ntemler ba\u015far\u0131s\u0131z kald\u0131\u011f\u0131nda yumurtal\u0131klarla beraber rahimin ameliyatla \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 \u015feklinde uygulanan ve en son tercih edilen y\u00f6ntemdir. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde etkili ila\u00e7lar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131 sayesinde giderek az uygulanan bir tedavi bi\u00e7imi haline gelmi\u015ftir.<\/p>\n
\u00d6dem (\u015fi\u015fme) Belirtisinin \u00d6n Planda Olmas\u0131 Durumunda Uygulanacak Tedavi:<\/p>\n
\u00d6dem tedavisinde baz\u0131 idrar s\u00f6kt\u00fcr\u00fcc\u00fc ila\u00e7lar fayda verebilmekle beraber, bu ila\u00e7lar\u0131n uzun s\u00fcre kullan\u0131lmas\u0131 ciddi baz\u0131 yan etkilerin olu\u015fmas\u0131na neden olabilmektedir.<\/p>\n
Meme Hassasiyeti \u00d6n Planda Olmas\u0131 Durumunda Uygulanacak Tedavi:<\/p>\n
Meme hassasiyeti \u00f6n planda oldu\u011funda bu hassasiyetin fibrokistik hastal\u0131k gibi di\u011fer meme hassasiyetine neden olabilecek durumlardan ayr\u0131m\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 \u00e7ok \u00f6nemlidir. PMS’ye ba\u011fl\u0131 meme hassasiyetinin giderilmesinde memeleri alttan iyi destekleyen bir s\u00fctyenin gece g\u00fcnd\u00fcz kullan\u0131lmas\u0131, kafein al\u0131m\u0131n\u0131n k\u0131s\u0131tlanmas\u0131, sigara i\u00e7ilmemesi \u00e7o\u011fu kad\u0131n i\u00e7in yeterli olmaktad\u0131r. Ya\u011f t\u00fcketiminin azalt\u0131lmas\u0131, doktor \u00f6nerisine g\u00f6re idrar s\u00f6kt\u00fcr\u00fcc\u00fc ila\u00e7lar\u0131n ve A, B, E grubu vitaminlerin kullan\u0131lmas\u0131 baz\u0131 kad\u0131nlarda olduk\u00e7a iyi sonu\u00e7 verebilmektedir.<\/p>\n
Ruhsal Belirtilerin \u00d6n Planda Olmas\u0131 Durumunda Uygulanan Tedavi:<\/p>\n
Ruhsal belirtiler basit duygusal dalgalanmalar \u015feklinde olabilece\u011fi gibi, a\u011f\u0131r depresyon \u015feklinde de ortaya \u00e7\u0131kabilir. Tedavide antidepresan ila\u00e7lar ve gerekli durumlarda psikiyatrik de\u011ferlendirme sonucuna g\u00f6re daha farkl\u0131 ila\u00e7lar kullan\u0131labilir.<\/p>\n
Belirtileri hafif veya orta \u015fiddette olan kad\u0131nlar ila\u00e7 kullanmadan, ald\u0131klar\u0131 \u00e7e\u015fitli \u00f6nlemlerle belirtileri hafifletebilirler:<\/p>\n
Durum hakk\u0131nda bilgi sahibi olunmas\u0131:<\/p>\n
PMS belirtileri olan bir kad\u0131n “akl\u0131n\u0131 ka\u00e7\u0131rmad\u0131\u011f\u0131n\u0131” bilmelidir. Belirtilerin giderek k\u00f6t\u00fcle\u015fmeyece\u011fini, aksine ya\u015f ilerledik\u00e7e azalaca\u011f\u0131n\u0131, olay\u0131n hormonlara kar\u015f\u0131 dokular\u0131n bir t\u00fcr hassas bir cevab\u0131 oldu\u011funu, bir\u00e7ok kad\u0131nda bu belirtilerin oldu\u011funu ve belirtilerin tedavi edilebilece\u011fini bilmek \u00e7o\u011fu kad\u0131nda belirtilerin daha hafif hissedilmesi i\u00e7in yeterlidir.<\/p>\n
G\u0131dalar:<\/p>\n
Kafein (kahve, \u00e7ay, \u00e7ikolata, kola ve baz\u0131 a\u011fr\u0131 kesicilerde bulunur) ba\u015fa\u011fr\u0131s\u0131 ve meme hassasiyeti gibi PMS belirtileri \u015fiddetlendirmektedir. Kafein al\u0131m\u0131n\u0131n \u00f6zellikle belirtilerin oldu\u011fu d\u00f6nemlerde k\u0131s\u0131tlanmas\u0131 belirtilerin \u015fiddetini azaltmada olduk\u00e7a etkili olabilir.<\/p>\n
PMS belirtileri olan kad\u0131nlar \u00f6zellikle adet d\u00f6ng\u00fcs\u00fcn\u00fcn ikinci yar\u0131s\u0131nda (yumurtlama sonras\u0131nda) alkole kar\u015f\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 duyarl\u0131l\u0131k geli\u015ftirirler ve bu d\u00f6nemde alkol al\u0131nmas\u0131 PMS belirtilerinin daha \u015fiddetli hissedilmesine neden olabilir.<\/p>\n
Sigarada bulunan madde olan nikotin v\u00fccutta su tutan hormonlar\u0131n salg\u0131s\u0131n\u0131 uyard\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in sigara azalt\u0131lmal\u0131, en iyisi t\u00fcm\u00fcyle b\u0131rak\u0131lmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
Egzersiz:<\/p>\n
D\u00fczenli egzersiz yap\u0131lmas\u0131 premenstrual sendrom belirtilerini hafifletmede etkili bulunmu\u015ftur. Bu durum muhtemelen egzersizin beyin endorfin seviyesini art\u0131r\u0131c\u0131 \u00f6zelli\u011fine ba\u011fl\u0131d\u0131r. Endorfin v\u00fccudun salg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 bir morfin t\u00fcrevidir ve “mutluluk hormonu” olarak da bilinir. Bu maddenin rahatlat\u0131c\u0131, gev\u015fetici \u00f6zellikleri vard\u0131r. Haftada en az \u00fc\u00e7 kez yirmi\u015fer dakikal\u0131k egzersiz uygulanmas\u0131 ve bu uygulaman\u0131n d\u00fczenli olarak s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmesi PMS belirtilerinin hafifletilmesinde mutlaka fayda verecektir.<\/p>\n
Ya\u015famsal stresin azalt\u0131lmas\u0131:<\/p>\n
Gev\u015feme teknikleri (meditasyon gibi) ve yoga uygulamalar\u0131n\u0131n faydal\u0131 oldu\u011fu PMS belirtileri ya\u015fayan kad\u0131nlar taraf\u0131ndan s\u0131kl\u0131kla belirtilmektedir.<\/p>\n
Ya\u015famdan stresi uzakla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in bilin\u00e7li ve istekli olunmas\u0131 ve bu y\u00f6nde ad\u0131mlar at\u0131lmas\u0131 son derece \u00f6nemlidir. Bu konuda yard\u0131m almak i\u00e7in bir uzmana ba\u015fvurmak bu konuda at\u0131lacak ilk ad\u0131md\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Baz\u0131…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":7633,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1576],"tags":[5038,1373,5036,5024,5037],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7631"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=7631"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7631\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/7633"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=7631"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=7631"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=7631"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}