Kad\u0131nlar\u0131n en b\u00fcy\u00fck sorunlar\u0131ndan biri yumurtal\u0131klar\u0131nda olu\u015fan kistlerdir. \u00c7ikolata kisti (Endometriozis) hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n anla\u015f\u0131labilmesi i\u00e7in endometrium dokusu ve s\u0131kl\u0131k de\u011fi\u015fikliklerinden k\u0131saca bahsetmek gerekir:<\/p>\n

Rahim bo\u015flu\u011funu d\u00f6\u015feyen epitel tabakas\u0131na endometrium dokusu (d\u00f6lyata\u011f\u0131) ad\u0131 verilmektedir. Endometrium dokusu, rahim i\u00e7 duvarlar\u0131n\u0131 ince bir tabaka halinde d\u00f6\u015femektedir. Endometrium h\u00fccreleri ve ba\u011fdokusu (stroma) h\u00fccrelerinden olu\u015fan bu doku hamileli\u011fe haz\u0131rl\u0131k i\u00e7in her ay siklik de\u011fi\u015fiklikler ge\u00e7irmektedir. Adet d\u00f6neminde endometrium dokusu par\u00e7alanarak d\u00f6k\u00fclmekte, adet kan\u0131 ile rahim a\u011fz\u0131 ve vajina yoluyla d\u0131\u015far\u0131 at\u0131lmaktad\u0131r. Bununla beraber, kad\u0131nlar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131nda adet kan\u0131 t\u00fcplerin i\u00e7inden ge\u00e7erek kar\u0131n bo\u015flu\u011funa da az miktarda ge\u00e7mektedir. Adet kan\u0131n\u0131n geri ak\u0131m\u0131yla (retrograd) kar\u0131n bo\u015flu\u011funa ge\u00e7en par\u00e7alanm\u0131\u015f endometrium dokusu v\u00fccudun ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sistemine ait \u201cmakrofaj\u201d h\u00fccreleri taraf\u0131ndan ortadan kald\u0131r\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>\n

Endometrium dokusu siklik olarak rejenerasyon ve d\u00f6k\u00fclme fazlar\u0131ndan ge\u00e7mektedir. Bu siklik de\u011fi\u015fiklikler beyinden ve yumurtal\u0131klarda salg\u0131lanan hormaonlar\u0131n etkisiyle olmaktad\u0131r. Endometrium tabakas\u0131 adet sonras\u0131 d\u00f6nemde ince iken (3-5mm), takip eden g\u00fcnlerde ise hormonal etkilerle giderek kal\u0131nla\u015farak 9-15 mm\u2019ye kadar kal\u0131nla\u015fmaktad\u0131r. Adet bitimiyle endometrium dokusu rejenere olur ve giderek kal\u0131nla\u015f\u0131r. Yakla\u015f\u0131k olarak yumurta \u00e7atlamas\u0131ndan sonraki 5.-6. g\u00fcnlerde olu\u015fan embriyo rahim bo\u015flu\u011funa ula\u015fmaktad\u0131r. Bu g\u00fcnlerde endometrium hamilelik i\u00e7in haz\u0131r hale gelmi\u015f olmas\u0131 gerekmektedir; aksi halde embriyo endometriuma yerle\u015femez ve hamilelik olu\u015fmaz.<\/p>\n

Endometriosis, rahim i\u00e7 dokusunu (d\u00f6lyata\u011f\u0131) olu\u015fturan endometrium h\u00fccrelerinin, bu b\u00f6lge d\u0131\u015f\u0131ndaki yerlerde yerle\u015fmesidir. Endometrium h\u00fccrelerinin rahim i\u00e7 b\u00f6lgesi d\u0131\u015f\u0131nda yerle\u015fti\u011fi alanlara ise \u2018endometriosis oda\u011f\u0131\u2019 denilmektedir. \u00c7ikolata kisti (Endometriozis) odaklar\u0131 az say\u0131da olabilece\u011fi gibi a\u011f\u0131r formlar\u0131nda \u00e7ok yayg\u0131n olarak bulunmaktad\u0131r.
\nNormalde sadece rahim i\u00e7 tabakas\u0131nda bulunan endometrium dokusunun nas\u0131l olup da ba\u015fka alanlara yerle\u015fti\u011fi kesin olarak bilinmemektedir. Yukar\u0131da anlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi adet kan\u0131n\u0131n \u201cretrograd\u201d yani geriye ak\u0131m\u0131 ile kar\u0131n bo\u015flu\u011funa ge\u00e7mesinin \u00f6nemli rol oynad\u0131\u011f\u0131 bilinmektedir. Ancak, kad\u0131nlar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131nda geriye ak\u0131m var iken, neden sadece bir k\u0131sm\u0131nda endometriosis hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n olu\u015ftu\u011fu bilinmemektedir. Kar\u0131n bo\u015flu\u011funa ula\u015fan endometrium dokular\u0131n\u0131 par\u00e7alay\u0131p yok etmesi gereken ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sisteminin yetersizli\u011fi su\u00e7lanmaktad\u0131r. Sonu\u00e7 olarak yok edilemeyen endometrium dokusu rahim d\u0131\u015f y\u00fczeyine, yumurtal\u0131klara, t\u00fcplere, alt kar\u0131n bo\u015flu\u011fu zarlar\u0131na (periton), barsak y\u00fczeylerine tutunarak yerle\u015fmektedir. Retrograd ak\u0131m endometriosis odaklar\u0131n\u0131n olu\u015fmas\u0131ndaki en g\u00fc\u00e7l\u00fc teori olmakla birlikte ba\u015fka mekanizmalar\u0131n da rol oynad\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmektedir (metaplazi teorisi, hematojen yay\u0131l\u0131m v.s.)<\/p>\n

\u00c7ikolata kisti g\u00f6r\u00fclme s\u0131kl\u0131\u011f\u0131
\nEndometriozis hi\u00e7 bir \u015fikayeti olmayan, tedavisiz gebe kalabilmi\u015f kad\u0131nlarda da bulunabildi\u011finden bu hastal\u0131\u011f\u0131n kad\u0131nlarda g\u00f6r\u00fclme s\u0131kl\u0131\u011f\u0131 kesin olarak bilinmemektedir. Tan\u0131s\u0131 laparoskopi veya ameliyat ile konuldu\u011fundan, bildirilen oranlar de\u011fi\u015fkenlik g\u00f6stermektedir. Ancak, do\u011furganl\u0131k \u00e7a\u011f\u0131ndaki kad\u0131nlarda g\u00f6r\u00fclme s\u0131kl\u0131\u011f\u0131 %10 tahmin edilmektedir. Hamile kalma problemi olmayan kad\u0131nlara bu oran d\u00fc\u015f\u00fck iken (%1-5), gebe kalamama (infertilite) nedeniyle ba\u015fvuran kad\u0131nlarda bu oran % 20-40\u2019lara \u00e7\u0131kmaktad\u0131r.<\/p>\n

\u00c7ikolata kisti odaklar\u0131 nerede ve nas\u0131l g\u00f6r\u00fclmektedir?
\nEndometriozis kar\u0131n i\u00e7inde ve genital organlar \u00fczerinde \u00e7ok de\u011fi\u015fik tipte lezyonlara yol a\u00e7maktad\u0131r.Bu lezyonlar\u0131n yayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re Evre I-II-III-IV olarak s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu s\u0131n\u0131fland\u0131rma bizzat laparoskopi s\u0131ras\u0131nda lezyonlar\u0131n yerle\u015fimi ve yayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re yap\u0131lmaktad\u0131r. Laparoskopi yap\u0131lmadan endometriosis tan\u0131s\u0131 ve evresini tahmin etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Minimal-Hafif (Evre I-II) endometriosis\u2019te hastal\u0131k daha s\u0131n\u0131rl\u0131 ve ba\u015flang\u0131\u00e7 d\u00f6neminde iken, Orta-A\u011f\u0131r (Evre III-IV) formlar\u0131nda endometriosis daha yayg\u0131nd\u0131r. Evre III-IV\u2019de, genellikle kar\u0131n i\u00e7ersinde ileri derecede yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar ve \u00e7ikolata kistleri bulunmaktad\u0131r. Her zaman ge\u00e7erli olmamakla birlikte genellikle hastan\u0131n \u015fikayetleri (kas\u0131k a\u011f\u0131r\u0131s\u0131, \u015fiddetli adet sanc\u0131s\u0131, ili\u015fkide a\u011fr\u0131, \u00e7ocuk sahibi olamama v.s) endometriosis evresi ile orant\u0131l\u0131 olarak artmaktad\u0131r. Bununla birlikte, \u00e7ok ileri endometriosiste \u015fiddetli belirtiler olmayabilece\u011fi gibi, \u00e7ok hafif formlar\u0131nda \u015fikayetler ciddi ve dayan\u0131lmaz olabilir.<\/p>\n

Endometriosis odaklar\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck, koyu k\u0131rm\u0131z\u0131-mavi-siyah renkli, barut yan\u0131\u011f\u0131na benzer olu\u015fumlard\u0131r. Bu odaklar de\u011fi\u015fmeden kalabilir veya ilerleyebilir, bulunduklar\u0131 yerlerde reaksiyona neden olup etraflar\u0131ndaki normal dokular\u0131 kendilerine \u00e7ekerek onlara yap\u0131\u015fabilir (\u00f6rne\u011fin rahim ve barsak s\u0131k\u0131 bir \u015fekilde birbirine yap\u0131\u015fabilir) veya organlar aras\u0131nda ince-kal\u0131n fibr\u00f6z bantlar \u015feklinde yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klara yol a\u00e7abilirler. Bu yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar herhangi bir \u015fikayete veya k\u0131s\u0131rl\u0131\u011fa yol a\u00e7mayabilece\u011fi gibi, \u00f6zellikle t\u00fcpler ve yumurtal\u0131klar aras\u0131nda yo\u011fun yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar hamile kalmay\u0131 zorla\u015ft\u0131rabilir veya tamamen engelleyebilir.<\/p>\n

Bu yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar yumurtan\u0131n t\u00fcplerin i\u00e7ine al\u0131nmas\u0131n\u0131, t\u00fcplerin i\u00e7indeki yolculu\u011funu engelleyebilece\u011fi gibi d\u0131\u015f gebelik rsikini de artt\u0131rmaktad\u0131r. Ayr\u0131ca, normal anatomik b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn bozulmas\u0131, organlardaki \u00e7ekilmeler, yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar ve yer de\u011fi\u015ftirmeler \u015fiddetli a\u011fr\u0131lara yol a\u00e7abilmektedir. Bu a\u011fr\u0131lar belli d\u00f6nemlerde (adet d\u00f6neminde, ili\u015fki esnas\u0131nda) kad\u0131n\u0131 rahats\u0131z edebilir veya s\u00fcrekli olabilir.<\/p>\n

Yumurtal\u0131klar\u0131n y\u00fczeyinde ba\u015flayan endometriozis odaklar\u0131 bazen her adet d\u00f6neminde yumurtal\u0131k dokusu i\u00e7ine kanayarak \u00e7ikolata kisti (endometrioma) olu\u015fumuna neden olabilir. Her adet d\u00f6neminde nas\u0131l rahim i\u00e7erindeki endometrium dokusu hormonal de\u011fi\u015fiklikler ile kanayarak d\u00f6k\u00fclmekteyse, yumurtal\u0131ktaki endometriosis odaklar\u0131 da kanayarak kistin zaman i\u00e7ersinde b\u00fcy\u00fcmesine yol a\u00e7maktad\u0131r. Bazen her iki yumurtal\u0131kta \u00e7aplar\u0131 10 cm b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne kadar b\u00fcy\u00fcyebilen \u00e7ikolata kistleri bulunmaktad\u0131r. Ultrason muayenesinde \u00e7ikolata kistlerinin tipik g\u00f6r\u00fcn\u00fcmleri vard\u0131r.<\/p>\n

Endometriosis hastalar\u0131 hangi \u015fikayetlerle doktora ba\u015fvurmaktad\u0131r :
\nEn s\u0131k ba\u015fvuru nedeni \u015fiddetli a\u011fr\u0131 ve infertilite (gebe kalamama) olmaktad\u0131r. Hastan\u0131n a\u011fru \u015fikayeti periodik veya s\u00fcrekli olabilir. \u015fiddetli kas\u0131k ve\/veya bel a\u011fr\u0131s\u0131 (kronik pelvik a\u011fr\u0131), adetlerin a\u015f\u0131r\u0131 sanc\u0131l\u0131 olmas\u0131 (dismenore), cinsel ili\u015fkinin a\u011fr\u0131l\u0131 olmas\u0131 (disparoni) veya makata vuran a\u011fr\u0131 gibi tipik \u015fikayetleri olabilece\u011fi gibi hasta a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 atipik \u015fikayetlerle de dile getirebilir. D\u00fczensiz adet kanamas\u0131, kab\u0131zl\u0131k, barsak t\u0131kan\u0131kl\u0131klar\u0131 gibi \u015fikayetler de yapabilmektedir. Ayr\u0131ca, hastan\u0131n hi\u00e7 bir \u015fikayeti olmadan rutin jinekolojik ve ultrason muayenesi s\u0131ras\u0131nda \u00e7ikolata kisti tespit edilebilir.<\/p>\n

Endometriosis ve infertilite ili\u015fkisi
\n\u0130nfertilite (gebe kalamama) endometriosis hastalar\u0131n\u0131 etkileyen \u00f6nemli bir sorundur. Bu hastalar\u0131n tedavisiz hamile kalmalar\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmakla birlikte, \u00f6zellikle hastal\u0131\u011f\u0131n ileri evrelerinde genellikle cerrahi veya infertilite tedavileri ile yard\u0131mc\u0131 olunmaktad\u0131r. Infertilite tedavisi amac\u0131yla ov\u00fclasyon ind\u00fcksiyonu ve a\u015f\u0131lama ilk a\u015famada uygulanmal\u0131d\u0131r. Bu tedaviyle sonu\u00e7 al\u0131namayan hastalara sonraki a\u015famada t\u00fcp bebek uygulanmaktad\u0131r. \u00c7ikolata kisti veya endometriosis nedeniyle laparoskopi veya ameliyat yap\u0131lan hastalara cerrahi sonras\u0131 1 y\u0131l do\u011fal yollarla gebe kalmalar\u0131 \u00f6nerilmektedir. Bu s\u00fcre i\u00e7inde do\u011fal yollarla gebe kalamayan, veya operasyon s\u0131ras\u0131nda hamile kalmalar\u0131n\u0131 engelleyecek ileri problemler saptanan hastalara t\u00fcp bebek y\u00f6ntemi uygulanmaktad\u0131r.<\/p>\n

Endometriosis hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n infertiliteye yol a\u00e7mas\u0131n\u0131n ba\u015fl\u0131ca nedenleri \u015funlard\u0131r:
\nOrganlar aras\u0131nda yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar olu\u015fmas\u0131 (\u00f6zellikle, rahim, t\u00fcpler, yumurtal\u0131klar ve barsaklar aras\u0131nda)
\nT\u00fcplerde t\u0131kan\u0131kl\u0131lara neden olabilir
\n\u00c7ikolata kistleri oldu\u011funda yumurtal\u0131klarda sa\u011flam dokuyu azaltmakta veya yumurtal\u0131klar\u0131n rezervini etkilemektedir.
\nYumurtlal\u0131klarda folik\u00fcl geli\u015fimi bozulmakta, hormonal d\u00fczensizlikler neden olmaktad\u0131r (luteal faz yetmezli\u011fi)
\nEmbriyonun, sa\u011fl\u0131kl\u0131 geli\u015fimini ve tutunmas\u0131n\u0131 bozmaktad\u0131r. Ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sisteminde de\u011fi\u015fikliklere yol a\u00e7maktad\u0131r.<\/p>\n

Endometriozis Tedavisi
\nEndometriosis tedavisi genellikle 3 nedenle yap\u0131lmaktad\u0131r :
\nA\u011fr\u0131
\nInfertilite
\n\u00c7ikolata kisti
\nHastalar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131nda birka\u00e7 neden birlikte bulunmaktad\u0131r.Kad\u0131n\u0131n bekar veya evli olu\u015fu, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n olup olmad\u0131\u011f\u0131 veya ilerde \u00e7ocuk isteyip istemedi\u011fi, ya\u015f\u0131 ve \u015fikayetlerin \u015fiddeti, tedavi se\u00e7imi ve izlenecek yol a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemlidir. Ayr\u0131ca, \u00e7ocuk iste\u011fi varsa e\u015finin sperm analizi de de\u011ferlendirilmelidir.<\/p>\n

Tedavi \u015fekilleri nelerdir ?
\nKi\u015fiden ki\u015fiye de\u011fi\u015febilen tedavi se\u00e7enekleri vard\u0131r:
\nMedikal tedavi
\nCerrahi tedavi
\nMedikal + Cerrahi tedavi
\nT\u00fcp bebek uygulamalar\u0131
\n1. Medikal (ila\u00e7la) tedavi:<\/p>\n

\u00d6zellikle a\u011fr\u0131 \u015fikayetinin giderilmesi i\u00e7in kullan\u0131lmaktad\u0131r. Do\u011fum kontrol haplar\u0131, GnRH analoglar\u0131, danazol, progestinler gibi hormonal etkili ila\u00e7lar kullan\u0131lmaktad\u0131r. Bu ila\u00e7lar endometriosis odaklar\u0131n\u0131n bask\u0131lanmas\u0131 ve a\u011fr\u0131n\u0131n giderilmesi ama\u00e7lanmaktad\u0131r. Ancak ila\u00e7larla endometriosis odaklar\u0131n\u0131n tamamen ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131 gibi hastalar ila\u00e7 tedavisinden s\u0131n\u0131rl\u0131 derecede yarar g\u00f6rmektedirler.<\/p>\n

Bunlar\u0131n aras\u0131nda en etkili olan ila\u00e7 t\u00fcr\u00fc GnRH analo\u011fu ad\u0131 verilen i\u011fnelerdir. GnRH analoglar\u0131n\u0131n etkisiyle hipofiz bezi ve dolay\u0131s\u0131yla yumurtal\u0131klar bask\u0131lanmakta ve \u201cyalanc\u0131 menopoz\u201d durumu olu\u015fturulmaktad\u0131r. Endometriosis odaklar\u0131 hormonal etki alt\u0131nda geli\u015fti\u011finden, yumurtal\u0131k hormonlar\u0131n\u0131n bask\u0131lanmas\u0131 sonucu bu odaklar gerilemekte ve a\u011fr\u0131 azalmaktad\u0131r. Bu ila\u00e7lar genellikle ameliyattan \u00f6nce veya sonra 3-6 ayl\u0131k d\u00f6nemlerde kullan\u0131lmaktad\u0131r. Ayl\u0131k veya 3 ayda bir yap\u0131lan i\u011fneler \u015feklindedir. Yan etkileri nedeniyle, bu ila\u00e7lar\u0131n 6 aydan daha uzun kullan\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilmemektedir. Do\u011fum kontrol haplar\u0131 veya progestinler daha uzun s\u00fcrelerle kullan\u0131labilir. Genellikle, ila\u00e7lar kesildikten sonra \u015fikayetler tekrar ba\u015flamaktad\u0131r.<\/p>\n

G\u00fcn\u00fcm\u00fczde ila\u00e7 tedavisinin infertilite a\u00e7\u0131s\u0131ndan yararl\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 belirlenmi\u015ftir. Bu ila\u00e7lar kad\u0131n\u0131n gebe kalmas\u0131na herhangi bir etki yapmad\u0131\u011f\u0131 gibi zaman kayb\u0131na yol a\u00e7maktad\u0131r.<\/p>\n

2. Cerrahi tedavi :<\/p>\n

Endometriosisin yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 a\u011fr\u0131, \u00e7ikolata kisti ve infertilite varl\u0131\u011f\u0131nda \u00f6ncellikli tedavi y\u00f6ntemi cerrahi yakla\u015f\u0131md\u0131r. Cerrahi tedaviye karar verildi\u011finde m\u00fcmk\u00fcn olan her hastada, laparoskopik cerrahi tercih olmal\u0131d\u0131r. Laparoskopi imkan\u0131 yoksa veya cerrah\u0131n deneyimi yeterli de\u011filse a\u00e7\u0131k ameliyat ile endometriosis tedavisi yap\u0131labilmektedir. Laparoskopik cerrahinin klasik a\u00e7\u0131k ameliyatlara g\u00f6re pek \u00e7ok avantaj\u0131 vard\u0131r. \u00d6zellikle ilerde \u00e7ocuk iste\u011fi olan hastalarda laparoskopik operasyonun bu konuda \u00e7ok deneyimli ekipler taraf\u0131ndan yap\u0131lmas\u0131 gerekmektedir.<\/p>\n

Endometriosis hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n cerrahi tedavisinde ama\u00e7 endometriosis odaklar\u0131n\u0131n m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca yak\u0131lmas\u0131 veya tahrip edilmesi, olu\u015fmu\u015f yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar\u0131n giderilmesi, yumurtal\u0131klarda \u00e7ikolata kisti (endometrioma) varsa \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131 ve bozulan anatominin tekrar normale getirilmesidir. Endometriosis odaklar\u0131n\u0131 tahrip edilmek i\u00e7in elektrik enerjisi veya lazer kullan\u0131lmaktad\u0131r. \u00d6zellikle yayg\u0131n endometriosis varl\u0131\u011f\u0131nda lazerin di\u011fer y\u00f6ntemlere g\u00f6re belirgin bir \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc vard\u0131r. Kar\u0131n i\u00e7i ve genital organlar aras\u0131nda olu\u015fmu\u015f yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar\u0131n giderilmesi ve bu yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar\u0131n tekrardan olu\u015fmas\u0131n\u0131 engellemek i\u00e7in gerekli \u00f6nlemler al\u0131nmal\u0131d\u0131r.
\nLaparoskopik cerrahide \u00e7ikolata kisti tedavisi i\u00e7in \u00e7e\u015fitli cerrahi teknikler uygulanmaktad\u0131r. Ancak kistektomi tekni\u011fi (kistin tamamen \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131) en etkili tedavi y\u00f6ntemidir. Laparoskopide kistin sadece aspire edilmesi (i\u00e7indeki s\u0131v\u0131n\u0131n bo\u015falt\u0131lmas\u0131), kist duvar\u0131n\u0131 \u00e7\u0131kartmadan sadece duvar\u0131n\u0131n yak\u0131lmas\u0131 \u015feklindeki uygulamalar, veya kistin eksik \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131 gibi durumlarda 6 ay-1 y\u0131l i\u00e7inde kistin tekrar olu\u015fma riski belirgin olarak artmaktad\u0131r.<\/p>\n

Ba\u015far\u0131l\u0131 cerrahi tedaviden sonra \u00e7ikolata kistinin tekrarlama ihtimali \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fckt\u00fcr. E\u011fer hastan\u0131n bir \u015fikayeti yoksa, 3cm alt\u0131ndaki \u00e7\u0131kolata kistlerinin takip edilmesi, b\u00fcy\u00fcmesi durumunda cerrahi olarak \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilmektedir. \u00c7ikolata kistlerinin ila\u00e7la tedavisi ba\u015far\u0131s\u0131z olmaktad\u0131r. Sadece, ameliyat \u00f6ncesi kistin k\u00fc\u00e7\u00fclmesi ve ameliyat\u0131n daha kolay yap\u0131lmas\u0131 veya ameliyat sonras\u0131 d\u00f6nemde a\u011fr\u0131 \u015fikayetinin giderilmesi i\u00e7in ila\u00e7lar kullan\u0131lmaktad\u0131r.
\n\u00c7ikolata kisti \u00e7\u0131kart\u0131l\u0131rken sa\u011flam yumurtal\u0131k dokusunun korunmas\u0131 ve zarar verilmemesi son derece \u00f6nemlidir. \u00d6zellikle gen\u00e7 veya ilerde \u00e7ocuk sahibi olamak isteyen kad\u0131nlarda gereksiz ve yanl\u0131\u015f olarak kist beraberinde sa\u011flam yumurtal\u0131k dokusunun \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131 veya kist bulunan yumurtal\u0131\u011f\u0131n tamamen al\u0131nmas\u0131ndan ka\u00e7\u0131n\u0131lmal\u0131d\u0131r. Bu durumlarda kad\u0131n\u0131n yumurtal\u0131k reservi ve do\u011furganl\u0131k potansiyeli azald\u0131\u011f\u0131 gibi erken menopoz da meydana gelebilir. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde baz\u0131 se\u00e7ilmi\u015f hastalarda cerrahi tedaviye ek olarak, ila\u00e7 tedavisi ameliyatttan \u00f6nce \u00e7ikolata kistlerinin k\u00fc\u00e7\u00fclt\u00fclmesi veya ameliyat sonras\u0131 3-6 ayl\u0131k s\u00fcrelerle kullan\u0131lmaktad\u0131r.
\nKronik pelvik a\u011fr\u0131 tan\u0131m\u0131 ile 6 aydan daha uzun s\u00fcre devam eden a\u011fr\u0131lar anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. \u015eiddetli kas\u0131k ve bel a\u011fr\u0131s\u0131, \u015fiddetli adet sanc\u0131s\u0131 veya a\u011fr\u0131l\u0131 ili\u015fki \u015fikayeti olan kad\u0131nlarda laparoskopi s\u0131ras\u0131nda a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 gidermeye y\u00f6nelik ek i\u015flemler de yap\u0131lmaktad\u0131r. Laparoskopik LUNA (laparoscopic uterine nerve ablation) veya presakral sinir ablasyonu ile a\u011fr\u0131 duyumu ta\u015f\u0131yan sinir u\u00e7lar\u0131 tahrip edilmektedir. Bu i\u015flemler sonras\u0131 kad\u0131n\u0131n a\u011fr\u0131s\u0131nda belirgin bir iyile\u015fme olmaktad\u0131r.
\n\u0130nfertilite hastalar\u0131nda ameliyat sonras\u0131 gebe kalma \u015fans\u0131n\u0131n en y\u00fcksek oldu\u011fu d\u00f6nem ilk 1 y\u0131ld\u0131r. Ameliyat sonras\u0131 1 y\u0131l i\u00e7ersinde gebe kalamayan hastalara di\u011fer tedavi opsiyonlar\u0131 sunulmal\u0131d\u0131r. Laparoskopi s\u0131ras\u0131nda infertiliteye yol a\u00e7an t\u00fcm nedenler ortadan kald\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Lazer kullan\u0131larak endometriosis odaklar\u0131n\u0131n tahrip edilmesi, varsa yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar\u0131n giderilmesi ve t\u00fcplerin ge\u00e7irgen hale getirilmesi, yumurtal\u0131klarda \u00e7ikolata kisti (endometrioma) varsa \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131 ve bozulan anatominin tekrar normale getirilmesi gerekmektedir. Gebe kalmak isteyen kad\u0131nlarda, ameliyat sonras\u0131 1 i\u00e7inde sonu\u00e7 al\u0131namad\u0131\u011f\u0131 durumlarda di\u011fer infertilite tedavilerine ge\u00e7ilmelidir. E\u011fer kad\u0131n\u0131n e\u015finde sperm problemi varsa o zaman tedavinin se\u00e7imi farkl\u0131 olabilmektedir.
\nTedavi sonras\u0131 ba\u015far\u0131y\u0131 etkileyen fakt\u00f6rler:
\nEndometriosis evresi
\nOperasyonun ba\u015far\u0131l\u0131 ge\u00e7mesi (operasyon \u00f6ncesi ve sonras\u0131 durum)
\nKad\u0131n\u0131n ya\u015f\u0131
\nKad\u0131nda ek ba\u015fka sorunlar\u0131n bulunmas\u0131 (rahimde myom v.s.)
\nErkekte sperm problemi varl\u0131\u011f\u0131<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Kad\u0131nlar\u0131n…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":7354,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1523],"tags":[4659,1373,4658,404,2714,153,2715],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7351"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=7351"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7351\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/7354"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=7351"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=7351"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=7351"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}