Dr. Onur Noyan, \u00f6zellikle gen\u00e7lerde madde kullan\u0131m\u0131na ba\u015flama ya\u015f\u0131n\u0131n 14\u2019e d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6yledi.<\/b><\/p>\n

Merak ve \u00e7o\u011fu zaman \u201cbir kereden bir \u015fey olmaz\u201d d\u00fc\u015f\u00fcncesiyle uyu\u015fturucu madde kullanmaya ba\u015flayan ki\u015filerin zamanla ba\u011f\u0131ml\u0131 hale geldi\u011fini kaydeden \u00dcsk\u00fcdar \u00dcniversitesi NP\u0130STANBUL N\u00f6ropsikiyatri Hastanesi AMATEM Uzman\u0131 Dr. Onur Noyan, \u00f6zellikle gen\u00e7lerde madde kullan\u0131m\u0131na ba\u015flama ya\u015f\u0131n\u0131n 14’e d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6yledi. Dr. Noyan, anne-babalardan \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131 bir dedektif gibi izlemelerini ve madde kullananlarda g\u00f6r\u00fclen 10 i\u015fareti tespit etmeleri durumunda profesyonel yard\u0131m almalar\u0131n\u0131 istedi.<\/p>\n

Madde kullan\u0131m riski i\u00e7in en \u00f6nemli d\u00f6nemin ergenlik oldu\u011funu kaydeden Dr. Onur Noyan, \u00e7ocuklar\u0131n arkada\u015f etkisi ya da merak ederek madde kullan\u0131m\u0131na ba\u015flad\u0131klar\u0131n\u0131, ilk ad\u0131m\u0131n da sigara ile oldu\u011funu belirterek \u015funlar\u0131 s\u00f6yledi:<\/p>\n

Son kullan\u0131mlar hi\u00e7 bitmez!<\/strong><\/p>\n

\u201cBa\u011f\u0131ml\u0131lar\u0131n \u00e7o\u011fu, merak sebebi ve \u2018bir kereden bir \u015fey olmaz’ d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile madde kullanmaya ba\u015flarlar. Hi\u00e7 kimse ba\u011f\u0131ml\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnerek ba\u015flamaz. Her zaman madde kullan\u0131m\u0131n\u0131 kontrol edeceklerine inan\u0131rlar. Ara s\u0131ra \u2018keyif’ almak i\u00e7in kullan\u0131m hedeflenir. Ancak bir s\u00fcre sonra kullan\u0131m s\u0131kla\u015f\u0131r ve maddenin \u2018keyif verici’ etkileri deneyimlenir. K\u0131sa d\u00f6nemde bir zarar\u0131 hissedilmez. Ancak kullan\u0131m giderek s\u0131kla\u015f\u0131r ve daha \u00f6nce kullan\u0131lm\u0131\u015f olan dozlar \u2018keyif’ vermez hale gelir. Daha y\u00fcksek dozlara ihtiya\u00e7 duyulur. Doz artt\u0131k\u00e7a her \u015fey k\u00f6t\u00fcye gider. \u2018Bu son kullan\u0131m\u0131m’ diyerek kullan\u0131mlar s\u0131kla\u015f\u0131r.<\/p>\n

\u2018Bir daha asla kullanmayaca\u011f\u0131m’ \u015feklindeki s\u00f6ylemler hep \u2018son’ kullan\u0131m\u0131 ba\u015flat\u0131r. Ama o son kullan\u0131mlar hi\u00e7 gelmez. \u2018Ben ba\u011f\u0131ml\u0131 de\u011filim, kendimi kontrol ediyorum dendi\u011fi anda, madde aray\u0131\u015flar\u0131, daha y\u00fcksek dozda madde ihtiyac\u0131 ile art\u0131k \u2018ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131k’ ba\u015flam\u0131\u015f, i\u015f i\u015ften ge\u00e7mi\u015ftir. Uzun bir s\u00fcre sonra ki\u015fi maddenin olumsuz etkilerini g\u00f6rmeye ba\u015flar.\u201d<\/p>\n

\u201cB\u0131rakaca\u011f\u0131m ama bu meret b\u0131rak\u0131lmaz\u201d inanc\u0131<\/strong><\/p>\n

Madde kullanan ki\u015finin, kullan\u0131mdan ald\u0131\u011f\u0131 keyif ile zararlar\u0131n\u0131 da g\u00f6rmeye ba\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131, kullan\u0131m\u0131 b\u0131rakmak istemesine ra\u011fmen kendinde o g\u00fcc\u00fc g\u00f6remedi\u011fini de kaydeden Dr. Onur Noyan \u015f\u00f6yle konu\u015ftu:<\/p>\n

\u201cMaddeyi b\u0131rakma arzusu ve bunu becerebilece\u011fine kar\u015f\u0131 inanc\u0131 kaybolur ve ki\u015fi kendisini g\u00fc\u00e7s\u00fcz hisseder. B\u0131rakaca\u011f\u0131m ama \u2018Bu meret b\u0131rak\u0131lmaz ki\u2018 d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile hem b\u0131rakmak ister hem de kullan\u0131ma devam eder. Bu d\u00f6nemde alg\u0131lanan zararlar artarsa ki\u015fide madde kullan\u0131m\u0131ndan kurtulma iste\u011fi do\u011fabilir. Maddeyi b\u0131rakma iste\u011fi, maddeyi alma hissinden daha kuvvetli oldu\u011fu i\u00e7in ki\u015finin bu a\u015famada desteklenmesi ve umut verilmesi onun “becerebilirim” inanc\u0131n\u0131 destekler. Tedavinin bu d\u00f6nemde \u00e7ok b\u00fcy\u00fck etkisi olur. Sonunda bir s\u00fcre b\u0131rak\u0131l\u0131r. Olumsuz durumlar unutulur. Keyif verici etkileri ise hep ak\u0131ldad\u0131r. Her\u015fey yolunda giderken birdenbire \u2018Ben kendimi kontrol edebiliyorum, bir kereden bir \u015fey olmaz’ d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile tekrar kullan\u0131m olur ve k\u0131s\u0131r d\u00f6ng\u00fc ba\u015flar.\u201d<\/p>\n

Ba\u015flama ya\u015f\u0131 14, aile 2 y\u0131l sonra fark ediyor!<\/strong><\/p>\n

Ara\u015ft\u0131rmalarda ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131k yap\u0131c\u0131 maddeye ba\u015flama ya\u015f\u0131n\u0131n ortalama 14 olarak belirlendi\u011fini de kaydeden Dr. Noyan, bu nedenle ergenlik d\u00f6neminin madde kullan\u0131m\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan en riskli d\u00f6nem oldu\u011funu s\u00f6yledi.<\/p>\n

Ailelerin \u00e7ocuklar\u0131ndaki ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131\u011f\u0131 ancak zararlar\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fck oranda ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 2 y\u0131l sonra fark edebildiklerini s\u00f6yleyen Dr. Noyan, ailelerden \u00e7ocuklar\u0131 \u00e7ok iyi g\u00f6zlemlemelerini istedi. Noyan \u015f\u00f6yle devam etti:<\/p>\n

\u201cEbeveynler, \u00e7ocuklar\u0131 madde kullan\u0131m\u0131na ba\u015flad\u0131ktan en az 2 sene sonra haberdar olmaktad\u0131r. Bu s\u00fcre \u00e7ok uzun bir zaman dilimi asl\u0131nda. Bu s\u00fcre i\u00e7erisinde yap\u0131lacak m\u00fcdahalelerle belki de ergeni madde kullan\u0131m\u0131ndan uzakla\u015ft\u0131racaklar. Bu sebeple ergenlerdeki de\u011fi\u015fiklikleri iyi takip etmek gerekli.<\/p>\n

De\u011fi\u015fen davran\u0131\u015flara dikkat!<\/strong><\/p>\n

Son g\u00fcnlerde de\u011fi\u015fen bir \u00e7ok davran\u0131\u015f\u0131 var. Madde kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131zdan \u015f\u00fcphelenmeye ba\u015flad\u0131n\u0131z. Haks\u0131z yere su\u00e7lamamak, dikkatli davranmak gerekli. Bu d\u00f6nemde en erken yap\u0131lmas\u0131 gereken davran\u0131\u015f ergenle sa\u011fl\u0131kl\u0131 ileti\u015fim kurmaya \u00e7al\u0131\u015fmak. \u00d6\u011fretmenlerine, arkada\u015flar\u0131na yak\u0131n \u00e7evresindeki ki\u015filere dan\u0131\u015farak g\u00f6zlemlerini sorabilirsiniz. Var olmayan bir \u015f\u00fcpheniz olma ihtimaline kar\u015f\u0131 \u00e7ok dikkatli olmal\u0131s\u0131n\u0131z. \u0130leti\u015fimi artt\u0131rmak i\u00e7in giri\u015fimlerde bulunmak, madde ya da Alkol kullan\u0131m\u0131yla ilgili sa\u011fl\u0131kl\u0131 bilgiler edinmesini sa\u011flamak, fark\u0131nda olmadan yap\u0131labilecek \u00f6zendirici konu\u015fmalardan ka\u00e7\u0131nmak, \u00e7ocu\u011funuzun ilgi alanlar\u0131 hakk\u0131nda bilgi sahibi olmak ve bu alanlarda kendisiyle ortak payla\u015f\u0131mlarda bulunmak fayda sa\u011flayacakt\u0131r.<\/p>\n

Onunla konu\u015fmaktan ka\u00e7\u0131nmay\u0131n!<\/strong><\/p>\n

Bu d\u00f6nemde siz \u00e7ocu\u011funuzla alkol\/madde\/sigara hakk\u0131nda konu\u015fmaktan ka\u00e7\u0131n\u0131rsan\u0131z, ba\u015fkalar\u0131 sizden \u00f6nce konu\u015fup yanl\u0131\u015f bilgilendirebilir. K\u0131sa ve basit mesajlar vermek her zaman etkilidir. \u00d6nemli olan ya\u015f\u0131na ve beklentisine uygun bilgi vermektir. Merakland\u0131racak, ilgi \u00e7ekecek \u015fekilde anlatmaktan ka\u00e7\u0131nmal\u0131d\u0131r. \u00c7ocuklar\u0131m\u0131za k\u00fc\u00e7\u00fck ya\u015flardan itibaren kendilerini, bedenlerini korumay\u0131 ve riskli durumlarda hay\u0131r demenin gerekti\u011fini \u00f6\u011fretmeliyiz\u201d<\/p>\n

Madde kullanan \u00e7ocu\u011funuzda hangi i\u015faretler var?<\/strong><\/p>\n

1- Madde kullanmaya ba\u015flayan ki\u015filerdeki ilk de\u011fi\u015fiklik \u00e7evrelerinde yapm\u0131\u015f olduklar\u0131 de\u011fi\u015fikliklerdir. Eski arkada\u015flar\u0131n yerini yeni arkada\u015flar al\u0131r. Maddeye daha rahat ula\u015f\u0131m sa\u011flayabilecek ki\u015filerle yak\u0131nla\u015f\u0131r, eski arkada\u015flar\u0131 ile g\u00f6r\u00fc\u015fmez.<\/p>\n

2- Duygu durumu \u00e7ok \u00e7abuk de\u011fi\u015fiyorsa \u00e7ok dikkatli olunmal\u0131. Bu s\u00fcre i\u00e7erisinde bazen \u00e7ok ne\u015feli, bazen de \u00e7ok \u00f6fkeli, huzursuz, keyifsiz olabilir.<\/p>\n

3- Ders durumunda ani de\u011fi\u015fiklikler olur. Notlar\u0131 d\u00fc\u015fmeye ba\u015flar, okula devams\u0131zl\u0131k g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n

4- Evde tek ba\u015f\u0131na kalmak istiyorsa ya da arkada\u015flar\u0131 ile birlikte d\u0131\u015far\u0131da nerede oldu\u011funu s\u00f6ylemeden bulu\u015fmaya ba\u015flad\u0131ysa dikkat.<\/p>\n

5- Ailesi ile olan ili\u015fkileri m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca mesafeli tutmaya ba\u015flar. Evde daha az zaman ge\u00e7irmek ister ki ailesiyle \u00e7at\u0131\u015fmas\u0131n.<\/p>\n

6- K\u0131l\u0131k-k\u0131yafet ya da g\u00f6r\u00fcn\u00fcr bir \u015fey almad\u0131\u011f\u0131 halde, fazla para harcamaya ba\u015flar.<\/p>\n

7- Ki\u015fisel bak\u0131m\u0131 azalm\u0131\u015ft\u0131r. Giyimine dikkat etmez. G\u00f6zleri k\u0131zar\u0131r, \u015fi\u015fer, v\u00fccudunda de\u011fi\u015fiklikler ba\u015flar.<\/p>\n

8- Sinirlilik, gerginlik, ki\u015fileraras\u0131 ili\u015fkilerde sorunlar ya\u015far, dalg\u0131nl\u0131k, dikkatsizlik ba\u015flar.<\/p>\n

9- \u0130\u00e7ine kapan\u0131r. Uyku d\u00fczeni de\u011fi\u015fir.Ya \u00e7ok uyur, ya da \u00e7ok az uykuya ihtiya\u00e7 duyar.<\/p>\n

10- Psikolojisinde karamsarl\u0131k, umutsuzluk ya da inan\u00e7s\u0131zl\u0131k gibi duygu durumlar\u0131 olabilir.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Dr….<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1526,1581],"tags":[176,426,427],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/701"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=701"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/701\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=701"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=701"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=701"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}