Gebelikte d\u00f6rl\u00fc test (Quadruple test)\u00a0\u00a0\u00fc\u00e7l\u00fc test ile tamamen ayn\u0131 ama\u00e7la yap\u0131l\u0131r.<\/p>\n

D\u00f6rtl\u00fc test<\/strong>
\nEn s\u0131k rastlan\u0131lan do\u011fumsal anomalilerden birisi olan Down sendromunun anne karn\u0131nda gebeli\u011fpin erken d\u00f6nemlerinde ve y\u00fcksek ba\u015far\u0131yla tan\u0131nmas\u0131 do\u011fum ile ilgilenen hekimlerin ortak d\u00fc\u015flerinden birisidir.
\nAnne karn\u0131ndaki bir bebekte Down Sendromu tan\u0131s\u0131n\u0131 koyman\u0131n tek kesin yolu i\u00e7inde bulundu\u011fu s\u0131v\u0131dan \u00f6rnek al\u0131nmas\u0131 yani amniyosentez yap\u0131lmas\u0131 ve bu \u00f6rnekteki h\u00fccrelerin genetik incelemesi yap\u0131larak bebekte bu bozuklu\u011fun olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermektir. Ancak amniyosentez her gebe kad\u0131na yap\u0131labileek rutin bir inceleme de\u011fildir ve bunu\u0131 gere\u011fi de yoktur.<\/p>\n

Ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131n amac\u0131 Down Sendromu a\u00e7\u0131s\u0131ndan y\u00fcksek risk alt\u0131ndaki olan ve amniyosentez yap\u0131lmas\u0131n\u0131n yararl\u0131 olaca\u011f\u0131 kad\u0131nlar\u0131 en erken zamanda ve y\u00fcksek g\u00fcvenilirlikle belirleyecek tarama testleri geli\u015ftirmektir.
\nBu ama\u00e7la geli\u015ftirilen ilk test \u00fc\u00e7l\u00fc testtir ve g\u00fcn\u00fcm\u00fczde t\u00fcm d\u00fcnyada yayg\u0131n \u015fekilde uygulanmaktad\u0131r. \u00dclkemizde de ideal bir gebelik takibinde hamileli\u011fin 16-20 haftalar\u0131 aras\u0131nda her kad\u0131na uygulanmaktad\u0131r.
\nNispeten daha yeni olan ve giderek pop\u00fclarite kazanan bir ba\u015fka tarama testi de ikili test ve fetal ense kal\u0131nl\u0131\u011f\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fcd\u00fcr. Bu test hem 11-14 haftalar aras\u0131nda yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131ndan erken d\u00f6nemde uygulanabilmekte hem de \u00fc\u00e7l\u00fc teste g\u00f6re daha y\u00fcksek ba\u015far\u0131 oranlar\u0131na sahiptir. \u0130kili test g\u00fcn\u00fcm\u00fczde \u00fclkemizde de pek\u00e7ok b\u00fcy\u00fck hastane ve merkezde de uygulanmaktad\u0131r.<\/p>\n

Elde edilen bu sonu\u00e7lar ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131 yine de tatmin etmemektedir ve daha y\u00fcksek ba\u015far\u0131 oranlar\u0131na sahip testlerin geli\u015ftirilmesi i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fmalar devam etmektedir.
\nBu konudaki en son yenilik \u00e7ok k\u0131sa bir s\u00fcre \u00f6nce ileri s\u00fcr\u00fclen d\u00f6rtl\u00fc testtir.<\/p>\n

D\u00f6rtl\u00fc test nedir?<\/strong>
\nD\u00f6rtl\u00fc test t\u0131pk\u0131 ikili test ve \u00fc\u00e7l\u00fc test gibi Down Sendromu, n\u00f6ral t\u00fcp defekti ve Trizomi 18 ad\u0131 verilen hastal\u0131klar\u0131n bebekte olma riskini belirleyen bir tarama testidir. Di\u011fer iki test ve t\u00fcm tarama testleri gibi bebekte hastal\u0131k olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 de\u011fil sadece o hastal\u0131klar\u0131n o bebekte bulunma riskini belirler. E\u011fer risk kabul edilebilir s\u0131n\u0131rlar\u0131n \u00fczerindeyse bu anne adaylar\u0131nda ileri ve tan\u0131 koydurucu incelemelerin yap\u0131lmas\u0131 g\u00fcndeme gelir. D\u00f6rtl\u00fc testin mant\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlayabilmeniz i\u00e7in \u00f6nce \u00fc\u00e7l\u00fc test ve ikili test konular\u0131n\u0131 okuman\u0131z\u0131 \u00f6neririm.<\/p>\n

D\u00f6rtl\u00fc test nedir?<\/strong>
\nD\u00f6rttl\u00fc test anne aday\u0131ndan kal\u0131nan kan \u00f6rne\u011finde d\u00f6rt de\u011fi\u015fik maddenin d\u00fczeylerinin saptanmas\u0131 temeline dayan\u0131r. Bu maddelerin d\u00fczeyleri, annenin beklenen do\u011fum tarihindeki ya\u015f\u0131, sigara kullan\u0131m\u0131, kilosu ve boyu gibi de\u011fi\u015fkenler de g\u00f6z\u00f6n\u00fcne al\u0131narak bilgisayar programlar\u0131 taraf\u0131ndan i\u015flenir ve sonu\u00e7ta bir risk belirlenir.<\/p>\n

D\u00f6rtl\u00fc teste incelenen maddeler \u015funlard\u0131r:<\/strong>
\nbeta-hCG
\nAlfa-feto protein (AFP)
\nEstriol (E3)
\nDimerik inhibin-A (DIA)<\/p>\n

Human chorionic gonadotropin (hCG) gebeli\u011fin temel hormonudur. Hamileli\u011fin erken d\u00f6nemlerinde y\u00fckselmeye ba\u015flar 14-16. haftalar aras\u0131nda en y\u00fcksek de\u011ferine ula\u015ft\u0131ktan sonra yava\u015f yava\u015f azal\u0131r
\nAlfa feto protein bebe\u011fin karaci\u011ferinden salg\u0131lanan bir protiendir. Bebekten amniyon s\u0131v\u0131s\u0131na oradan da anne aday\u0131n\u0131 kan\u0131na ge\u00e7er. Gebeli\u011fin seyri s\u0131ras\u0131nda anne aday\u0131n\u0131n kan\u0131ndaki d\u00fczeyi yava\u015f ama d\u00fczenli bir art\u0131\u015f g\u00f6sterir.
\nEstriol ise yine bebe\u011fe ait bir doku olan plasentadan salg\u0131lanan bir \u00e7e\u015fit \u00f6strojen hormonudur.
\nBu maddelerin hepsi \u00fc\u00e7l\u00fc testte incelenen maddelerdir.
\nD\u00f6rtl\u00fc testte ise bunlara dimerik inhibin-A ad\u0131 verilen bir madde daha eklenmi\u015ftir.<\/p>\n

Dimerik inhibin-A nedir?<\/strong>
\n\u0130nhibin kad\u0131nlarda overde erkeklerde ise testislerde \u00fcretilen bir t\u00fcr hormondur. Beyinden FSH salg\u0131lanmas\u0131n\u0131 etkileyerek yumurtlama ve sperm \u00fcretimi \u00fczerinde rol oynar. \u0130nhibinin inhibin-A ve inhibin-B olmak \u00fczere 2 t\u00fcr\u00fc vard\u0131r. Erkeklerde sadece inhibin-B \u00fcretilirken kad\u0131nlarad hem inhibin-A hem de inhibin-B \u00fcretimi vard\u0131r.
\nBunlara ek olarak hamile kad\u0131nlarda plasentada inhibin-A \u00fcretilir ve bu anne aday\u0131n\u0131n kan dola\u015f\u0131m\u0131na kat\u0131l\u0131r.
\nHamile kad\u0131nlar\u0131n kan\u0131ndaki inhibin-A d\u00fczeyi ilk 10 hafta boyunca giderek art\u0131\u015f g\u00f6sterir ve daha sonra yakla\u015f\u0131k 25. haftaya kadar sabit kal\u0131r. Son trimester\u2019a girildi\u011finde yeniden y\u00fckselmeye ba\u015flar ve miadda en y\u00fcksek d\u00fczeylerine ula\u015f\u0131r.<\/p>\n

Yap\u0131lan ara\u015ft\u0131rmalarda bebekte Down Sendromu olmas\u0131 durumunda kan inhibin-A d\u00fczeylerinin daha y\u00fcksek oldu\u011fu bulunmu\u015ftur. Bu y\u00fckseklik nedeni ile inhibin-A d\u00fczeylerinin Down sendromu i\u00e7in tarama testi olarak kullan\u0131labilece\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak tek ba\u015f\u0131na de\u011ferlendirildi\u011finde inhibin-A Down Sendromlu olgular\u0131n sadece %41\u2019ini tan\u0131yabilmektedir. Bu nedenle de\u011fi\u015fik maddeler ile bir arada de\u011ferlendirilmeleri yap\u0131lm\u0131\u015f ve en y\u00fcksek duyarl\u0131l\u0131\u011f\u0131n di\u011fer \u00fc\u00e7 madde ile bir arada de\u011ferlendirildi\u011finde elde edildi\u011fi bulunmu\u015ftur.<\/p>\n

DIA ve di\u011fer maddelerin anneye ait baz\u0131 \u00f6zelliklerden etkilenip etkilenmedi\u011fi son derece \u00f6nemlidir. Yap\u0131lan arta\u015ft\u0131rmalarda anne ya\u015f\u0131n\u0131n DIA d\u00fczeylerini etkilemedi\u011fi buna kar\u015f\u0131l\u0131k v\u00fccut a\u011fr\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n ters orant\u0131l\u0131 olarak etkiledi\u011fi bulunmu\u015ftur. Benzer \u015fekilde de\u011fi\u015fik \u0131rklar aras\u0131nda hCG d\u00fczeyleri de farkl\u0131l\u0131k g\u00f6stermektedir. \u0130ns\u00fcline ba\u011fl\u0131 \u015feker hastal\u0131\u011f\u0131 olanlarda da AFP d\u00fczeyleri etkilenmektedir.<\/p>\n

D\u00f6rtl\u00fc test ne zaman yap\u0131l\u0131r?<\/strong>
\nDIA d\u00fczeyleri gebeli\u011fin ikinci trimester\u0131nda nispeten sabit olmakla birlikte di\u011fer parametreler de\u011fi\u015fmektedir. Bu nedenle d\u00f6rtl\u00fc test i\u00e7in ideal zaman hamileli\u011fin 16-18. haftalar\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Pozitif test nedir?<\/strong>
\nD\u00f6rtl\u00fc testte Down sendromu, n\u00f6ral t\u00fcp defekti ya da Trizomi 18 a\u00e7\u0131s\u0131ndan riskin kabul edilen normal s\u0131n\u0131r\u0131n \u00fczerinde \u00e7\u0131kmas\u0131 durumunda pozitif testten s\u00f6z edilir. Pozitif test bebekte kesin hastal\u0131k varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermezken negatif test de sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve sa\u011flam bir bebe\u011fin garantisini vermez.<\/p>\n

Pozitif test varl\u0131\u011f\u0131nda ne yap\u0131lmal\u0131d\u0131r?<\/strong>
\nBir tarama testi olan d\u00f6rtl\u00fc testin pozitif \u00e7\u0131kmas\u0131 yani riskin y\u00fcksek olarak saptanmas\u0131 durumunda izlenebilecek birka\u00e7 alternatif yol vard\u0131r.
\nBunlardan ilki anne ya\u015f\u0131 ve ultrason bulgusu ne olursa olsun amniyosentez yapmak ve Down sendromu olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 kesin olarak saptamakt\u0131r. Pozitif test varl\u0131\u011f\u0131nda en s\u0131k tercih edilen y\u00f6ntem budur.
\n\u0130kinci se\u00e7enek ise detayl\u0131 ultrason incelemesi yaparak testin pozitif \u00e7\u0131kmas\u0131na yol a\u00e7an durum ile ilgili olabilecek ultrason bulgular\u0131n\u0131 aramak ve bu bulgular\u0131n \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda amniyosenteze karar vermektir. Bu y\u00f6nteme ancak riskin s\u0131n\u0131rda oldu\u011fu ya da anne aday\u0131n\u0131n amniyosenteze s\u0131cak bakmad\u0131\u011f\u0131 durumlarda ba\u015fvurulmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

D\u00f6rtl\u00fc testin g\u00fcvenilirli\u011fi ne kadard\u0131r?<\/strong>
\nD\u00f6rtl\u00fc testin g\u00fcvenilirli\u011finin \u00fc\u00e7l\u00fc teste g\u00f6re daha y\u00fcksek oldu\u011fu ileri s\u00fcr\u00fclmektedir. Mart 2003\u2019de The Lancet dergisinde yay\u0131nlanan bu konu ile ilgili en geni\u015f \u00e7al\u0131\u015fmada 50 bine yak\u0131n kad\u0131nda d\u00f6rtl\u00fc test uygulanm\u0131\u015f ve %81 oran\u0131nda ba\u015far\u0131l\u0131 oldu\u011fu ileri s\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Yirmi\u00fc\u00e7bin kad\u0131n \u00fczerinde yap\u0131lan bir ba\u015fka \u00e7al\u0131\u015fmada ise %85\u2019lik ba\u015far\u0131 bildirilmi\u015ftir.
\nD\u00f6rtl\u00fc test \u00e7ok yeni bir test oldu\u011fundan yayg\u0131n \u015fekilde kullan\u0131ma girmesi ve g\u00fcvenilirli\u011finin daha ger\u00e7ek\u00e7i hesaplanmas\u0131 i\u00e7in daha fazla \u00e7al\u0131\u015fmaya gerek vard\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Gebelikte…<\/p>\n","protected":false},"author":4,"featured_media":6968,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1523],"tags":[4194,4198,4188,4195,4199,4197,4196,4185],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6966"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/4"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=6966"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6966\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/6968"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=6966"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=6966"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=6966"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}