Aile planlamas\u0131 evli \u00e7iftler i\u00e7in \u00f6nemli konulardan biridir. Evli \u00e7iftlerin istedikleri zaman istedikleri kadar cocuk sahibi olmalar\u0131, istemedikleri zaman da bu gebeliklerin \u00f6nlenmesi, aile planlamas\u0131n\u0131n tan\u0131m\u0131 ve amac\u0131d\u0131r. Bunun i\u00e7in pek \u00e7ok y\u00f6ntem bulunmaktad\u0131r. Hangi y\u00f6ntemin en uygun olaca\u011f\u0131 ki\u015fiden ki\u015fiye farkl\u0131l\u0131klar g\u00f6stermektedir. Bu nedenle gebelikten korunmak isteyen bireylerin hekime dan\u0131\u015farak, kendileri i\u00e7in en uygun korunma y\u00f6ntemini se\u00e7meleri ve kullanacaklar\u0131 y\u00f6ntem hakk\u0131nda tam bilgi sahibi olmalar\u0131 do\u011fru olacakt\u0131r.<\/p>\n

Aile planlamas\u0131 metodlar\u0131n\u0131n etkinlikleri kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131l\u0131rken “Pearl \u0130ndeksi” dedi\u011fimiz bir oran kullan\u0131l\u0131r. Pearl indeks, 100 kad\u0131n y\u0131l\u0131nda izlenen ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131k oran\u0131d\u0131r. Daha kolay bir ifade ile bir y\u0131l i\u00e7inde y\u00f6ntemi kullanan 100 kad\u0131ndan ka\u00e7 tanesinin gebe kald\u0131\u011f\u0131d\u0131r.<\/p>\n

1.DO\u011eAL Y\u00d6NTEMLER<\/p>\n

\u00c7iftlerin, do\u011furganl\u0131k bilinciyle gebeli\u011fi \u00f6nlemeyi ya da olu\u015fturmay\u0131 sa\u011flayan baz\u0131 kurallar\u0131 birlikte uygulamas\u0131 olarak tan\u0131mlan\u0131r. D\u00fcnya Sa\u011fl\u0131k \u00d6rg\u00fct\u00fc, do\u011fal Aile planlamas\u0131n\u0131, menstr\u00fcel siklusun (adet siklusu) fertil ve infertil d\u00f6nemlerinde, do\u011fal belirti ve semptomlar\u0131 g\u00f6zleyerek gebeli\u011fin planlanmas\u0131 ya da gebeli\u011fin \u00f6nlenmesi y\u00f6ntemleri olarak tan\u0131mlam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Bazal V\u00fccut \u0131s\u0131s\u0131 y\u00f6ntemi<\/p>\n

Ovulasyondan (yumurtlamadan) sonra Progesteron hormonunun etkisiyle vucut \u0131s\u0131s\u0131 0.2 \u2013 0.5 \u00b0C artar. Her g\u00fcn d\u00fczenli vucut \u0131s\u0131s\u0131 kayd\u0131 yap\u0131l\u0131p, \u00fcst\u00fcste 3 g\u00fcn belli bir duzeyin \u00fczerinde seyreden vucut \u0131s\u0131s\u0131 saptand\u0131ktan sonraki g\u00fcnler g\u00fcvenli d\u00f6nem olarak kabul edilir.<\/p>\n

Takvim y\u00f6ntemi<\/p>\n

D\u00fczenli adet g\u00f6ren kad\u0131nlarda, ovulasyonun, adeti takip eden 14 \u2013 21. g\u00fcnler aras\u0131nda olaca\u011f\u0131 varsay\u0131l\u0131p ve bu g\u00fcnlerde ili\u015fkiye girilmemesi esas\u0131na dayan\u0131r. Pearl indeks % 20’dir, bir di\u011fer de\u011fi\u015fle ba\u015far\u0131 oran\u0131 %80’dir.<\/p>\n

Mukus y\u00f6ntemi<\/p>\n

Ovulasyon d\u00f6neminde servikal mukus, miktar olarak artar, ince, berrak, iki parmak aras\u0131na al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda uzayan bir yap\u0131ya sahip olur. Bu y\u00f6ntem, mukusun yap\u0131s\u0131n\u0131n ve miktar\u0131n\u0131n ov\u00fclasyon d\u00f6nemini i\u015faret etti\u011fi g\u00fcnlerde cinsel ili\u015fkiden ka\u00e7\u0131n\u0131lmas\u0131 esas\u0131na dayan\u0131r.<\/p>\n

Geri \u00e7ekme y\u00f6ntemi<\/p>\n

Cinsel ili\u015fkide, bo\u015falma s\u0131ras\u0131nda, erke\u011fin penisini kad\u0131n\u0131n vajinas\u0131ndan d\u0131\u015far\u0131 \u00e7\u0131kar\u0131p, d\u0131\u015far\u0131ya bo\u015falmas\u0131d\u0131r. Bu y\u00f6ntemin uygulanabilmesi zordur, bireylerin deneyimli ve bu konuda kesin kararl\u0131, psikolojik olarak buna haz\u0131r olmalar\u0131 gerekmektedir. Aksi takdirde ba\u015far\u0131 oranlar\u0131 d\u00fc\u015fmektedir. Gebeli\u011fi \u00f6nleme ba\u015far\u0131s\u0131 % 81′ dir.<\/p>\n

Emzirme<\/p>\n

Do\u011fumu takip eden ilk 6 ayda, anne, ek g\u0131da vermedi\u011fi bebe\u011fini s\u0131k aral\u0131klarla, g\u00fcnde 60 dakikadan az olmayacak s\u00fcrede emziriyor ve adet g\u00f6rm\u00fcyorsa yumurtlaman\u0131n hen\u00fcz ba\u015flamad\u0131\u011f\u0131 kabul edilir. Ancak bu, adet g\u00f6rmeyen her kad\u0131n\u0131n yumurtlamad\u0131\u011f\u0131 anlam\u0131na gelmeyece\u011fi i\u00e7in \u00e7ok g\u00fcvenilir bir y\u00f6ntem de\u011fildir.<\/p>\n

2.BAR\u0130YER Y\u00d6NTEMLER<\/p>\n

aile-planlama-01Spermin, kad\u0131n\u0131n rahmine ula\u015fmas\u0131n\u0131 mekanik olarak engelleyen y\u00f6ntemlerin t\u00fcm\u00fcd\u00fcr.<\/p>\n

Kondom (Prezervatif)<\/p>\n

Cinsel ili\u015fki s\u0131ras\u0131nda, sertle\u015fme olduktan sonra penise tak\u0131lan kau\u00e7uk bir k\u0131l\u0131ft\u0131r. Bo\u015falma sonras\u0131 i\u00e7inde sperm bulunan meninin, kad\u0131n\u0131n vajinas\u0131n\u0131n i\u00e7ine girmesini engeller. Aile planlamas\u0131n\u0131n yan\u0131nda cinsel yolla bula\u015fan hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 koruyuculuk sa\u011flamas\u0131 bu y\u00f6nemin en \u00f6nemli avantaj\u0131d\u0131r. \u0130li\u015fki s\u0131ras\u0131nda kondomun y\u0131rt\u0131lmas\u0131, delik oldu\u011funun farkedilmesi veya penisten \u00e7\u0131kmas\u0131 ek bir y\u00f6ntem kullanmay\u0131 gerektirir. Y\u00f6ntemin ba\u015far\u0131 oran\u0131 tek ba\u015f\u0131na kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda % 88′ dir.<\/p>\n

Diyafram<\/p>\n

aile-planlama-02\u0130li\u015fki \u00f6ncesinde, kad\u0131n\u0131n rahim a\u011fz\u0131na yerle\u015ftirilen kau\u00e7uk, \u015fapka benzeri bir ara\u00e7t\u0131r. Rahim a\u011fz\u0131na spermisid (sperm \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc madde) uygulanmas\u0131, fiziksel olarak diyafram\u0131 a\u015fabilen spermlerin canl\u0131 kalabilmelerini engeller. Bu y\u00f6ntemin avantaj\u0131 vucuda herhangi bir zarar\u0131 olmadan uygulanabilmesi ve adet kanamalar\u0131 devam eden kad\u0131nlar\u0131n diyafram ile cinsel ili\u015fkiye girebilmesidir. Tek ba\u015f\u0131na kullan\u0131mda ba\u015far\u0131 oran\u0131 % 82’dir.<\/p>\n

Spermisidler<\/p>\n

\u0130li\u015fkiden \u00f6nce vajina i\u00e7ine uygulanan krem, fitil veya k\u00f6p\u00fck \u015feklinde olabilen, spermin canl\u0131 kalmas\u0131n\u0131 engelleyen maddelerdir. Tek ba\u015f\u0131na kullan\u0131ld\u0131klar\u0131nda etkinlikleri \u00e7ok y\u00fcksek olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in (%79) di\u011fer bariyer y\u00f6ntemlerle birlikte kullan\u0131lmas\u0131 etkinli\u011fini art\u0131r\u0131r.<\/p>\n

3.HORMONAL Y\u00d6NTEMLER<\/p>\n

V\u00fccuda d\u0131\u015fardan k\u00fc\u00e7\u00fck dozlu hormon vererek yumurtal\u0131k ve hipofiz bezinin \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 \u00f6nlenir. Yumurtlama, dolay\u0131s\u0131yla gebelik olmaz.<\/p>\n

Do\u011fum kontrol haplar\u0131<\/p>\n

a.Kombine oral kontraseptifler:<\/p>\n

aile-planlama-03Kad\u0131n bedeninde varolan kad\u0131nl\u0131k (\u00f6strojen) ve yumurtlama (progesteron) hormonlar\u0131n\u0131n d\u00fc\u015f\u00fck dozlarda d\u0131\u015far\u0131dan verilmesi sonucu, do\u011fal dengenin bask\u0131lanmas\u0131 neticesinde gebelik olu\u015fmamas\u0131 esas\u0131na dayan\u0131r. Az miktarda da olsa kad\u0131nl\u0131k ve yumurtlama hormonu v\u00fccuda girdi\u011fi i\u00e7in de kad\u0131nl\u0131k \u00f6zellikleri aksamadan devam eder. % 99 gibi y\u00fcksek koruyuculuk oran\u0131na sahip olan bu y\u00f6ntemin etkin olabilmesi i\u00e7in ila\u00e7lar\u0131n her g\u00fcn d\u00fczenli olarak kullan\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Do\u011fum kontrol haplar\u0131n\u0131n en b\u00fcy\u00fck avantajlar\u0131ndan biri adet kanamas\u0131n\u0131n miktar\u0131n\u0131 azaltmak suretiyle kans\u0131zl\u0131\u011f\u0131 \u00f6nlemeleridir. Baz\u0131 kad\u0131nlarda bu azalma \u00f6yle belirgindir ki adet kanamas\u0131 sadece lekelenme \u015feklinde, kahve telvesi gibi olabilir, bu endi\u015felenilecek bir durum de\u011fildir. Do\u011fum kontrol haplar\u0131 adet a\u011fr\u0131lar\u0131n\u0131 azalt\u0131rlar, yumurtal\u0131k ve rahim i\u00e7i kanseri olma ihtimalini azalt\u0131rlar. \u0130lk kullan\u0131ld\u0131klar\u0131 d\u00f6nemlerde en s\u0131k g\u00f6r\u00fclen yan etki mide bulant\u0131s\u0131d\u0131r. \u0130la\u00e7lar\u0131n uyku saatinden hemen \u00f6nce al\u0131nmas\u0131 bu etkinin kad\u0131n taraf\u0131ndan daha kolay tolare edilebilmesini sa\u011flar. \u0130kinci en s\u0131k g\u00f6r\u00fclen yan etki ise hap kullan\u0131rken g\u00f6r\u00fclen ara kanamalard\u0131r. Do\u011fum kontrol hap\u0131 kullan\u0131rken g\u00f6r\u00fclen ara kanamalar\u0131n b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011fu, ilac\u0131n i\u00e7indeki kad\u0131nl\u0131k hormonu olan \u00f6strojenin olmas\u0131 gerekenden daha d\u00fc\u015f\u00fck dozlarda bulundu\u011fu durumlarda g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Bu durumda yap\u0131lmas\u0131 gereken ilac\u0131n kesilmesi de\u011fil, aksine devam edilmesidir. \u015eikayetlerde azalma olmamas\u0131 durumunda hekime dan\u0131\u015f\u0131larak ba\u015fka bir ilaca ge\u00e7ilmesi g\u00fcndeme gelebilir. Baz\u0131 kad\u0131nlarda kilo alma \u015fikayeti olabilir. Bu da, daha d\u00fc\u015f\u00fck dozlu haplar\u0131n kullan\u0131m\u0131 ile \u00f6nlenebilir. Haplar m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca herg\u00fcn ayn\u0131 saatte al\u0131nmal\u0131d\u0131r. Hap\u0131n al\u0131nmas\u0131 bir g\u00fcn unutuldu\u011funda, hat\u0131rlan\u0131r hat\u0131rlanmaz unutulan hap\u0131n al\u0131nmas\u0131 gerekir. \u0130ki g\u00fcn \u00fcst\u00fcste hap unutuldu\u011funda y\u00f6ntemin etkinli\u011fi azalaca\u011f\u0131ndan dolay\u0131 ek bir korunma y\u00f6ntemi kullanmak gerekmektedir. Haplar\u0131 kullanmaya ba\u015flamadan \u00f6nce gebelik testi ile gebelik olunup olunmad\u0131\u011f\u0131 saptanmal\u0131d\u0131r. Piyasada \u00e7e\u015fitli ila\u00e7lar bulunmaktad\u0131r. Baz\u0131lar\u0131n\u0131n i\u00e7inden 21 tane ila\u00e7 \u00e7\u0131kar. \u0130lk kutuya adetin ilk 5 g\u00fcn\u00fc i\u00e7inde (tercihen ilk g\u00fcn\u00fc) ba\u015flamak gerekir. 21 g\u00fcn ila\u00e7 kullan\u0131m\u0131ndan sonra 7 g\u00fcn hi\u00e7 ila\u00e7 al\u0131nmaz, bu s\u00fcre zarf\u0131nda adet kanamas\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir. 7 g\u00fcn ila\u00e7s\u0131z d\u00f6nemi takiben yeni kutu ba\u015flan\u0131r. 28 hap olan ila\u00e7lar ise ara vermeden kullan\u0131m i\u00e7indir. Kutunun son ila\u00e7lar\u0131nda hormon bulunmaz, bu ila\u00e7lar al\u0131n\u0131rken adet kanamas\u0131 ba\u015flar.<\/p>\n

Meme kanseri, kan p\u0131ht\u0131la\u015fmas\u0131 olanlarda, kalp hastalar\u0131nda, karaci\u011fer hastalar\u0131nda kullan\u0131lmamal\u0131d\u0131r. 6 ayl\u0131ktan k\u00fc\u00e7\u00fck bebek emzirenlerde, sigara i\u00e7enlerde, \u015feker hastal\u0131\u011f\u0131 olanlarda, y\u00fcksek tansiyon, migren, depresyon tan\u0131s\u0131 olanlarda ise kontrol alt\u0131nda kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

b.Minihaplar<\/p>\n

\u0130\u00e7eri\u011finde, kad\u0131nl\u0131k hormonu (\u00f6strojen) bulunmayan, sadece yumurtlama hormonu (progesteron) bulunan haplard\u0131r. Rahim a\u011fz\u0131 s\u0131v\u0131s\u0131n\u0131n kal\u0131nla\u015farak sperm ge\u00e7i\u015fini \u00f6nlemesi ve yumurtlaman\u0131n engellenmesi prensibi ile do\u011fum kontrol\u00fc sa\u011flarlar. Ba\u015far\u0131 oran\u0131 % 97′ dir. \u00d6strojen ihtiva edenlerin kullan\u0131lamad\u0131\u011f\u0131 emzirme d\u00f6neminde kullan\u0131labilmesi bu y\u00f6ntemin en belirgin avantaj\u0131 olup, herhangi bir durumdan dolay\u0131 \u00f6strojen kullanamayan kad\u0131nlar taraf\u0131ndan kullan\u0131labilir olmas\u0131 da \u00f6nemlidir.<\/p>\n

c.Ertesi g\u00fcn haplar\u0131<\/p>\n

Rutin kullan\u0131ma uygun olmayan bu y\u00f6ntem ancak zorunlu hallerde kullan\u0131lmaktad\u0131r. \u0130lac\u0131n, korunmas\u0131z cinsel ili\u015fkiyi takip eden ilk 72 saat i\u00e7inde al\u0131nmas\u0131, d\u00f6llenen bir yumurta varl\u0131\u011f\u0131nda dahi o yumurtan\u0131n rahim i\u00e7ine yerle\u015fmesini engellemektedir. Ancak g\u00fcnl\u00fck pratikte ilk 24 saat ge\u00e7tikten sonra al\u0131nan ertesi g\u00fcn haplar\u0131n\u0131n koruyuculu\u011funun azald\u0131\u011f\u0131 bilinmektedir. Kullan\u0131ld\u0131klar\u0131 ay adet d\u00fczensizli\u011fine sebep olabilirler.<\/p>\n

Do\u011fum kontrol i\u011fneleri, flasterler<\/p>\n

a.Ayl\u0131k i\u011fneler<\/p>\n

Hem \u00f6strojen hem progesteron i\u00e7eren bu ila\u00e7lar d\u00fczenli olarak her ay yapt\u0131r\u0131ld\u0131klar\u0131nda y\u00fcksek koruyuculuk oran\u0131na sahiptir. Haplara g\u00f6re en b\u00fcy\u00fck avantaj\u0131 ayda bir kez yap\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fi i\u00e7in hasta uyumunun daha kolay olmas\u0131d\u0131r. Haplarda ya\u015fanan kullan\u0131m hatalar\u0131, unutmalar bu i\u011fneler kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda ya\u015fanmamaktad\u0131r. Adetin ilk yedi g\u00fcn\u00fc (tercihen ilk g\u00fcn\u00fc) kullan\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilmektedir. Anne s\u00fct\u00fcn\u00fc azaltt\u0131\u011f\u0131 ve kalitesini d\u00fc\u015f\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in emziren kad\u0131nlarda kullan\u0131m\u0131 \u00f6nerilmez.<\/p>\n

b.\u00dc\u00e7 ayl\u0131k i\u011fneler<\/p>\n

Kullan\u0131lan hormonal y\u00f6ntemler i\u00e7inde koruyuculu\u011fu en y\u00fcksek olan y\u00f6ntem olan 3 ayl\u0131k i\u011fnelerin i\u00e7eri\u011finde sadece progesteron hormonu bulunmaktad\u0131r. Yumurtlaman\u0131n bask\u0131lanmas\u0131 ve rahim agz\u0131 salg\u0131lar\u0131n\u0131n koyula\u015farak sprem gecisini engellemesi prensibi ile etki g\u00f6sterir. Kas i\u00e7i enjeksiyon \u015feklinde uygulanan bu ila\u00e7lar\u0131n dezavantaj\u0131 kullan\u0131m s\u00fcresince, ara kanamalar\u0131n, di\u011fer y\u00f6ntemlere nazaran daha s\u0131k g\u00f6r\u00fclmesidir.<\/p>\n

c.Cilt alt\u0131 implantlar<\/p>\n

aile-planlama-04Progesteron i\u00e7eren, 40 mm uzunlu\u011funda, 2 mm kal\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda, kibrit \u00e7\u00f6p\u00fc gibi bir kaps\u00fcl\u00fcn \u00fcst kol i\u00e7 y\u00fcz\u00fcnde cilt alt\u0131na yerle\u015ftirilmesi takip eden ilk 24 saatte kandaki progesteron d\u00fczeyi gebeli\u011fi \u00f6nleyecek d\u00fczeye ula\u015f\u0131r. Yakla\u015f\u0131k 5 y\u0131l koruma sa\u011flayan bu y\u00f6ntemde kaps\u00fcl\u00fcn progesteron i\u00e7eri\u011fi ile rahim i\u00e7i tabakas\u0131 incelir ve gebelik olu\u015fumu \u00f6nlenir. Bu y\u00f6ntemin en s\u0131k kar\u015f\u0131la\u015f\u0131lan sorunu d\u00fczensiz kanamalard\u0131r. Bir s\u00fcre sonra kanama miktarlar\u0131 gittik\u00e7e azal\u0131r ve hatta bir s\u00fcre sonra hi\u00e7 adet kanamas\u0131 olmayabilir. Baz\u0131 kad\u0131nlar i\u00e7in kabul edilemez olan bu durum, y\u00f6ntemi kullanmak isteyen kad\u0131nlara mutlaka hat\u0131rlat\u0131lmal\u0131d\u0131r. Kandaki y\u00fcksek progesteron hormon d\u00fczeylerine ba\u011fl\u0131 olarak ba\u015f a\u011fr\u0131s\u0131, bulant\u0131, sivilcelenme art\u0131\u015f\u0131, memelerde hassasiyet ve ruhsal de\u011fi\u015fiklikler olabilece\u011fi ak\u0131lda tutulmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

d.Do\u011fum kontrol flasteri<\/p>\n

Do\u011fum kontrol haplar\u0131na benzer prensiple korunma sa\u011flar. Bir kutuda 3 adet bant bulunmaktad\u0131r. Bu bantlar her biri birer hafta kalacak \u015fekilde kol, bacak, kal\u00e7a b\u00f6lgelerinden birine yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131l\u0131r. Yap\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 yerden kana salg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 hormonlar ile yumurtlama olu\u015fmas\u0131 engellenir. Yan etkiler t\u00fcm hormonal y\u00f6ntemlerde oldu\u011fu gibi; en s\u0131k kanama d\u00fczensizlikleri olarak ortaya \u00e7\u0131kar. Flasterin yap\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 yerde cilt hassasiyeti olabilmektedir, bu nedenle flasterlerin her birinin farkl\u0131 yere yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilir. Flaster yerinden \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131nda yeniden yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmal\u0131, yap\u0131\u015fm\u0131yorsa yeni bir flaster tak\u0131larak, \u00e7\u0131kan\u0131n kalmas\u0131 g\u00fcne kadar tutulup, sonra yenisi ile de\u011fi\u015ftirilmesi gerekir. Flaster 24 saatten uzun s\u00fcre cilde temas etmemi\u015fse yeni bir kutuya ba\u015flanmal\u0131, bir hafta ek korunma y\u00f6ntemi uygulanmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

e.Vajinal halka<\/p>\n

aile-planlama-05Vajinal halka, 4 mm kal\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda, 5.4 mm \u00e7ap\u0131nda bir halka olup, haplardaki gibi \u00f6strojen ve progesteron hormonu i\u00e7eren bir korunma y\u00f6ntemidir. Vajene yerle\u015ftirilen bu halka 3 hafta kullan\u0131ld\u0131ktan sonra \u00e7\u0131kart\u0131l\u0131r ve halka kullan\u0131lmayan bu bir haftal\u0131k d\u00f6nemde adet kanamas\u0131 olur. Yerle\u015ftirilmesi son derece basit olan bu halkan\u0131n hormon i\u00e7eri\u011fi d\u00fc\u015f\u00fckt\u00fcr, etkinli\u011fi y\u00fcksektir ve ara kanama, haplara oranla daha seyrek g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Vaginal halka kullanan kad\u0131nlarda en s\u0131k g\u00f6r\u00fclen problem vaginal ak\u0131nt\u0131 ve enfeksiyonda art\u0131\u015ft\u0131r. Bu vajinal halkalar hen\u00fcz \u00fclkemizde bulunmamaktad\u0131r.<\/p>\n

RAH\u0130M \u0130\u00c7\u0130 ARA\u00c7LAR (SP\u0130RAL)<\/p>\n

Bak\u0131rl\u0131 Rahim i\u00e7i ara\u00e7lar<\/p>\n

Spiral, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde D\u00fcnya Sa\u011fl\u0131k \u00d6rg\u00fct\u00fc taraf\u0131ndan en g\u00fcvenli do\u011fum kontrol y\u00f6ntemi olarak nitelendirilmektedir. Kollar\u0131ndaki ve g\u00f6vdesindeki bak\u0131r sayesinde sperm hareketini engeller, spermin yumurtay\u0131 d\u00f6lleme yetene\u011fini azalt\u0131r ve en \u00f6nemlisi rahmin i\u00e7inde yabanc\u0131 cisim reaksiyonu olu\u015fturarak gebeli\u011fin rahim i\u00e7i tabakas\u0131na tutunmas\u0131n\u0131 engeller. Koruyuculu\u011fu 10 y\u0131la kadar devam edebilen bu y\u00f6ntemde, kullan\u0131c\u0131 hatalar\u0131na yer olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in kullan\u0131m\u0131 g\u00fcvenlidir. Spiralin alt taraf\u0131ndan \u00e7\u0131kan ince bir ip, yerle\u015ftirme esnas\u0131nda rahim a\u011fz\u0131da kalacak uzunlukta kesildi\u011fi i\u00e7in cinsel ili\u015fkide herhangi bir sorun \u00e7\u0131kartmaz ve spiral \u00e7\u0131kart\u0131lmak istendi\u011finde, bu ipten \u00e7ekilerek kolayca \u00e7\u0131kar\u0131labilir. Spiralin en s\u0131k g\u00f6r\u00fclen yan etkisi adet kanama miktar\u0131n\u0131 art\u0131rmas\u0131 ve adet s\u00fcresini uzatmas\u0131d\u0131r. Bu etki, bak\u0131ra kar\u015f\u0131 geli\u015fen yabanc\u0131 cisim reaksiyonu ile tetiklenmekte olup kimlerde ortaya \u00e7\u0131kabilece\u011fi \u00f6nceden tespit edilememektedir. Spiralin bir di\u011fer dezavantaj\u0131 ise cinsel yolla bula\u015fan hastal\u0131klar\u0131 kolayla\u015ft\u0131rmas\u0131d\u0131r. Bu hastal\u0131klar erken te\u015fhis edilmediklerinde t\u00fcplerde yap\u0131\u015f\u0131kl\u0131klara ve ileride gebe kalmada sorunlar \u00e7\u0131kmas\u0131na ve d\u0131\u015f gebelik olu\u015fmas\u0131na neden olabilmektedir. Bu nedenle daha \u00f6nce \u00e7ocuk do\u011furmam\u0131\u015f kad\u0131nlarda ilk tercih korunma y\u00f6ntemi olarak \u00f6nerilmezken, emziren kad\u0131nlar i\u00e7in ideal bir y\u00f6ntemdir.<\/p>\n

Hormonlu spiral<\/p>\n

Kollar\u0131nda, i\u00e7erdi\u011fi toplam 52 mg progesteron hormon t\u00fcrevinin g\u00fcnde 20 mikrogram\u0131n\u0131 salarak etkisini g\u00f6sterir. Bu hormon d\u00fczeyi rahim i\u00e7i tabakas\u0131n\u0131 inceltmeye, yumurtlamay\u0131 engellemeye ve gebelik olu\u015fumunu \u00f6nlemeye yeterlidir. Yakla\u015f\u0131k 5 y\u0131ll\u0131k koruyuculu\u011fu olan bu y\u00f6ntemde en s\u0131k sorun, tak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ilk aylarda g\u00f6r\u00fclen adet d\u00fczensizlikleridir. Zaman i\u00e7erisinde adet kanama miktarlar\u0131 ve aralarda olan lekelenmeler azal\u0131r, hatta baz\u0131 kad\u0131nlarda hi\u00e7 adet kanamas\u0131 olmayabilir. Bu nedenle adet kanamalar\u0131 \u00e7ok miktarda olup uzun s\u00fcren ve kans\u0131zl\u0131k \u015fikayeti olan kad\u0131nlarda ilk se\u00e7enek olarak kullan\u0131labilir. Bak\u0131rl\u0131 spirale g\u00f6re biraz daha kal\u0131n bir yerle\u015ftirme aparat\u0131 oldu\u011fundan dolay\u0131, tercihen kanama oldu\u011fu zamanda tak\u0131lmas\u0131 daha az a\u011fr\u0131 duyulmas\u0131n\u0131 sa\u011flayacakt\u0131r.<\/p>\n

CERRAH\u0130 Y\u00d6NTEMLER<\/p>\n

T\u00fcplerin ba\u011flanmas\u0131<\/p>\n

Kad\u0131nlarda, yumurtay\u0131 rahim i\u00e7ine ta\u015f\u0131yan t\u00fcplerin ba\u011flanmas\u0131 i\u015flemidir. Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, gelecekte \u00e7ocuk iste\u011fi olmayan \u00e7iftler i\u00e7in uygun bir y\u00f6ntemdir. T\u00fcplerin ba\u011flanmas\u0131 fiziksel, ruhsal veya cinsel bir de\u011fi\u015fikli\u011fe neden olmaz. Koruyuculu\u011fu % 100’e yak\u0131nd\u0131r. Sezaryen do\u011fumlarda, do\u011fumla e\u015f zamanl\u0131 yap\u0131labilen bu i\u015flem ayr\u0131 bir seansta, k\u00fc\u00e7\u00fck bir kesi ile veya kapal\u0131 y\u00f6ntemle de (laparoskopik) yap\u0131labilir. Yeniden gebe kalmak isteyen kad\u0131nlarda mikrocrrahi ile t\u00fcpler yeniden birbirine ba\u011flanabilir ancak ba\u015far\u0131 \u015fans\u0131 d\u00fc\u015f\u00fck olan bu gibi ameliyatlar\u0131n yerine t\u00fcp bebek tedavisi yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>\n

Vazektomi<\/p>\n

Erkekte sperm h\u00fccrelerinin testislerden depoland\u0131klar\u0131 b\u00f6lgelere ge\u00e7i\u015finin cerrahi y\u00f6ntemlerle kal\u0131c\u0131 olarak bozulmas\u0131 i\u015flemidir. Bu i\u015flem sonras\u0131nda ejak\u00fclasyon esnas\u0131nda bo\u015falan s\u0131v\u0131n\u0131n d\u0131\u015f g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcnde hi\u00e7 bir de\u011fi\u015fiklik olmaz, ancak s\u0131v\u0131da sperm h\u00fccreleri olmad\u0131\u011f\u0131ndan gebelik olu\u015fmaz. Koruyuculu\u011fu % 100′ e yak\u0131n olan bu y\u00f6ntemde de kad\u0131nlarda oldu\u011fu gibi geri d\u00f6n\u00fc\u015f \u00e7ok zordur ve \u00e7ocuk iste\u011fi oldu\u011fu takdirde testislerden sperm toplanarak t\u00fcp bebek tedavisi yap\u0131lmas\u0131 g\u00fcndeme gelmektedir. Bu y\u00f6ntemin avantaj\u0131, lokal anestezi ile k\u0131sa s\u00fcrede yap\u0131labilir olmas\u0131 ve y\u00fcksek koruyuculuk oran\u0131d\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Aile…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":6606,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1523],"tags":[587,3723,169,653,1373,225,471,153],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6605"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=6605"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6605\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/6606"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=6605"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=6605"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=6605"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}