Yakla\u015f\u0131k y\u00fcz y\u0131l \u00f6nce \u015eanl\u0131urfa ve \u00c7ukurova b\u00f6lgesinde yo\u011funlukla g\u00f6r\u00fclen \u201c\u015fark \u00e7\u0131ban\u0131\u201d yeniden hortlad\u0131.<\/b>
\nDicle \u00dcniversitesi (D\u00dc) Deri ve Z\u00fchrevi Hastal\u0131klar Anabilim Dal\u0131 Ba\u015fkan\u0131 Prof. Dr. Mehmet Harman, vakalarda y\u00fczde 50’nin \u00fczerinde art\u0131\u015f oldu\u011funu belirterek, gerekli tedbirlerin al\u0131nmas\u0131, aksi taktirde daha da yayg\u0131nla\u015faca\u011f\u0131 uyar\u0131s\u0131nda bulundu.<\/p>\n

Yakla\u015f\u0131k y\u00fcz y\u0131l \u00f6nce \u015eanl\u0131urfa ve \u00c7ukurova b\u00f6lgesinde yo\u011funlukla g\u00f6r\u00fclen ancak 1990’l\u0131 y\u0131llardan bu yana nadiren rastlan\u0131lan \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131 yeniden hortlad\u0131. Son zamanlarda \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131 vakalar\u0131nda ciddi oranda art\u0131\u015flar\u0131n ya\u015fand\u0131\u011f\u0131 belirtilirken, bunun en b\u00fcy\u00fck nedeninin \u00f6zellikle Suriye’den T\u00fcrkiye’ye gelen m\u00fclteciler oldu\u011fu bildirildi. T\u00fcrkiye’de daha \u00f6nce hi\u00e7 g\u00f6r\u00fclmeyen kentlerde bile g\u00f6r\u00fclen \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131 i\u00e7in gerekli \u00f6nlemlerin al\u0131nmamas\u0131 durumunda daha da yayg\u0131nla\u015faca\u011f\u0131na dikkat \u00e7ekildi.<\/p>\n

D\u00dc Deri ve Z\u00fchrevi Hastal\u0131klar Anabilim Dal\u0131 Ba\u015fkan\u0131 Prof. Dr. Mehmet Harman, \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131n\u0131n deride olu\u015fan bir hastal\u0131k oldu\u011funu ve buna \u201cleishmania\u201d ad\u0131 verilen parazitlerin neden oldu\u011funu belirterek, bu hastal\u0131\u011f\u0131n mikroplar\u0131n\u0131n kolayl\u0131kla bula\u015fmad\u0131\u011f\u0131na dikkat \u00e7ekti. Hastal\u0131\u011f\u0131n s\u00f6z konusu paraziti ta\u015f\u0131yan ve \u201ctatarc\u0131k\u201d denen sivrisinek taraf\u0131ndan bula\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 vurgulayan Harman, \u201cBu sivrisinek, hasta insanlardan ve hayvanlardan kan emerek mikrobu al\u0131yor, daha sonra sa\u011flam insanlara bula\u015ft\u0131r\u0131yor. Bu \u015fekilde hastal\u0131k olu\u015fuyor\u201d dedi.<\/p>\n

“KAMPLARDA 5 B\u0130N VAKA VAR”<\/strong><\/p>\n

\u015eark \u00e7\u0131ban\u0131n\u0131n \u00f6zellikle Diyarbak\u0131r, \u015eanl\u0131urfa ve Adana’da g\u00f6r\u00fclen bir hastal\u0131k oldu\u011funu ve son zamanlarda vaka say\u0131s\u0131nda y\u00fczde 50’nin \u00fczerinde art\u0131\u015f oldu\u011funa dikkat \u00e7eken Harman, “Bunun nedeni ise g\u00fcneydeki kom\u015fu \u00fclkelerden i\u00e7 sava\u015f nedeniyle T\u00fcrkiye’ye gelen m\u00fclteciler.<\/p>\n

\u00d6zellikle \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131 Suriye ve Irak’ta \u00e7ok yayg\u0131n g\u00f6r\u00fclen bir hastal\u0131k. Sava\u015ftan \u00f6nce Suriye kay\u0131tlar\u0131nda y\u0131ll\u0131k 200 bin vaka bildirilmi\u015ftir. T\u00fcrkiye’de \u00f6zellikle kamplarda kalan \u00e7ok say\u0131da hasta var. Biz \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc basamak sa\u011fl\u0131k kurumu olmam\u0131za ra\u011fmen \u00e7ok hasta geliyor. Bizim \u015fu anda gelen hastalar\u0131m\u0131z\u0131n y\u00fczde 25’ini m\u00fclteciler olu\u015fturuyor.<\/p>\n

Genelde birinci basamakta tan\u0131 konuldu\u011fu i\u00e7in bize gelen hasta say\u0131s\u0131 ger\u00e7ek rakam\u0131 yans\u0131tm\u0131yor. Ancak 2 milyon civar\u0131nda m\u00fclteci var. Bunlar\u0131n kald\u0131\u011f\u0131 kamplarda \u00e7e\u015fitli \u00e7al\u0131\u015fmalar yap\u0131ld\u0131. 10 bin ki\u015filik kampta 70-80 hasta saptanm\u0131\u015f. Bunu genele yayd\u0131\u011f\u0131m\u0131zda yakla\u015f\u0131k 5 bin vaka yap\u0131yor. Bu ciddi bir rakam” diye konu\u015ftu.<\/p>\n

“T\u00dcRK\u0130YE GENEL\u0130NE YAYILIYOR”<\/strong><\/p>\n

Hastal\u0131\u011f\u0131n daha \u00f6nce Diyarbak\u0131r, \u015eanl\u0131urfa ve Adana’da g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcne ancak \u015fu anda T\u00fcrkiye’nin her b\u00f6lgesinde \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131na rastland\u0131\u011f\u0131na i\u015faret eden Prof. Dr. Harman, \u015funlar\u0131 kaydetti:<\/p>\n

“Bunun nedeni de m\u00fclteciler art\u0131k her yere gidiyorlar. Mesela \u0130stanbul’da eskiden y\u0131lda bir vaka varken, \u015fimdi yakla\u015f\u0131k 200 vaka oluyor. \u0130zmir’de de kamp var ve orada da \u00e7ok say\u0131da vaka var. Biz Diyarbak\u0131r’da bu vakalarla daha \u00f6nce \u00e7ok kar\u015f\u0131la\u015f\u0131yorduk ancak di\u011fer b\u00f6lgelerde \u00e7ok fazla yoktu. \u015eimdi art\u0131k oralarda da \u00e7ok fazla kar\u015f\u0131la\u015f\u0131l\u0131yor.”<\/p>\n

“\u00d6N\u00dcM\u00dcZDEK\u0130 YILLARDA VAKALAR ARTAB\u0130L\u0130R”<\/strong><\/p>\n

Hastal\u0131\u011f\u0131n m\u00fclteciler y\u00fcz\u00fcnden herkese yay\u0131laca\u011f\u0131n\u0131n s\u00f6ylenemeyece\u011fini vurgulayan Harman, “\u00c7\u00fcnk\u00fc \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131 salg\u0131n olu\u015fturan bir hastal\u0131k de\u011fildir. Ama \u015fu \u00f6nemlidir. En az\u0131ndan mikrop kayna\u011f\u0131 bulunan yaras\u0131 olan ki\u015filerden di\u011ferlerine bula\u015fabilir.<\/p>\n

Ama bunun i\u00e7in hem hasta ki\u015fi hem de bunu bula\u015ft\u0131racak sivrisinek olmas\u0131 laz\u0131m. Tatarc\u0131k da olmas\u0131 laz\u0131m. Ancak tatarc\u0131k her yerde ya\u015fam\u0131yor. Belli iklim ko\u015fullar\u0131nda ya\u015f\u0131yor. T\u00fcrkiye’nin her yerinde tatarc\u0131k yayg\u0131n bir \u015fekilde bulunsayd\u0131 hastal\u0131k da \u00e7ok yayg\u0131n bir \u015fekilde yay\u0131lacakt\u0131.<\/p>\n

\u015eark \u00e7\u0131ban\u0131 b\u00fcy\u00fck bir salg\u0131na neden olacak bir hastal\u0131k de\u011fil ancak \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki y\u0131llarda vaka say\u0131s\u0131nda \u00e7ok ciddi art\u0131\u015flar olacak. Bu art\u0131\u015flar\u0131n en \u00f6nemli nedeni de Suriye’den gelen m\u00fclteciler” dedi.<\/p>\n

“KOLAY \u0130Y\u0130LE\u015eT\u0130R\u0130LEN B\u0130R HASTALIK DE\u011e\u0130L”<\/strong><\/p>\n

\u015eark \u00e7\u0131ban\u0131n\u0131n kolayl\u0131kla tedavi edilebilen bir hastal\u0131k olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, iki \u00fc\u00e7 haftal\u0131k tedavi sonras\u0131nda hastal\u0131\u011f\u0131n sadece y\u00fczde 20-30’unun iyile\u015ftirilebildi\u011fini anlatan Harman, \u015funlar\u0131 s\u00f6yledi:<\/p>\n

“Hastal\u0131\u011f\u0131n iyile\u015fmesi aylar al\u0131yor. K\u0131sa s\u00fcrede iyile\u015fen bir hastal\u0131k de\u011fil. H\u0131zl\u0131 ve etkili bir tedavisi de yok. Tedavisinde kullan\u0131lan ila\u00e7lar Sa\u011fl\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131ndan yurt d\u0131\u015f\u0131ndan ithal ediliyor. \u015eimdiye kadar hastal\u0131k T\u00fcrkiye’nin t\u00fcm illerinde yoktu. \u00d6zellikle yayg\u0131n oldu\u011fu illerdeki Sa\u011fl\u0131k M\u00fcd\u00fcrl\u00fcklerine ba\u011fl\u0131 Bula\u015f\u0131c\u0131 Hastal\u0131klar \u015eubesi’nden hasta al\u0131yordu ila\u00e7lar\u0131n\u0131. Ama art\u0131k son zamanlarda T\u00fcrkiye’nin her taraf\u0131nda hem hastal\u0131k hem de ila\u00e7 var. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda da \u015fu \u00f6nemi var, \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131 \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc bir hastal\u0131k de\u011fil. Zaten hastalar\u0131n y\u00fczde 95’i bir iki y\u0131l i\u00e7erisinde iyile\u015fiyor. Ancak tedavi edilmedi\u011fi zaman \u00f6m\u00fcr boyu kal\u0131c\u0131 iz b\u0131rak\u0131yor. Yara ize d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor. Genelde de hastan\u0131n y\u00fcz\u00fcnde oldu\u011fu i\u00e7in y\u00fcz\u00fcnde iz kal\u0131yor. Kimse \u00f6m\u00fcr boyu y\u00fcz\u00fcnde iz kalmas\u0131n\u0131 istemez. Bir hastam\u0131z var duda\u011f\u0131nda \u00e7\u0131km\u0131\u015f. Erken tedavi edilmedi\u011finde dudaktaki dola\u015f\u0131m\u0131 bozuyor. Damarlar\u0131 bozuyor.<\/p>\n

Hastan\u0131n duda\u011f\u0131nda kal\u0131c\u0131 bir \u015fi\u015flik kal\u0131yor. G\u00f6z kapa\u011f\u0131nda erken tedavi edilmezse g\u00f6z kurulu\u011fu ve \u00e7ok nadiren k\u00f6rl\u00fc\u011fe neden oluyor. Tedavi edilmeyen hastan\u0131n y\u00fczde 95’inde iz b\u0131rakarak iyile\u015fiyor. Y\u00fczde 5’inde kronikle\u015fiyor. Bunlar\u0131 mutlaka tedavi etmek gerekiyor.”<\/p>\n

“ETK\u0130N B\u0130R \u015eEK\u0130LDE M\u00dcCADELE ED\u0130LMEL\u0130”<\/strong><\/p>\n

Hastal\u0131\u011f\u0131n tedavisi ve yayg\u0131nla\u015fmas\u0131n\u0131n engellenmesi i\u00e7in \u00e7e\u015fitli uyar\u0131larda da bulunan Prof. Dr. Harman, s\u00f6zlerini \u015f\u00f6yle s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc:<\/p>\n

“\u0130z kal\u0131nmas\u0131 istenmiyorsa erken d\u00f6nemde tedavi etmek laz\u0131m. Yara kabuklu yaraya d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015fse tedavi etti\u011fimizde yine iyile\u015fiyor ama iz b\u0131rakarak iyile\u015fiyor. Kronikle\u015fen hastalar da \u00e7ok \u00f6nemli. Yani iyile\u015fmeyen. Normalde \u015fark \u00e7\u0131ban\u0131na \u2018y\u0131l \u00e7\u0131ban\u0131’ da deniyor. Ortalama bir y\u0131lda iyile\u015fti\u011fi i\u00e7in. \u015eark \u00e7\u0131ban\u0131 denmesinin \u00f6zellikle do\u011fuda \u00e7ok g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor olmas\u0131.<\/p>\n

D\u00fcnyada en fazla Afganistan, Pakistan, \u0130ran, T\u00fcrkiye’nin g\u00fcneydo\u011fusu ve Suriye’de var. D\u00fcnyada her y\u0131l 1,5 milyon yeni vaka oluyor. Bu hastal\u0131\u011f\u0131n toplumda azalabilmesi i\u00e7in hastalar\u0131n tespit edilip tedavi edilmesi gerekiyor. Bu hastal\u0131k sadece insanlar de\u011fil, hayvanlarda da oluyor. Avrupa’n\u0131n g\u00fcneyinde \u0130spanya ve \u0130talya’da en \u00f6nemli mikrop kayna\u011f\u0131 k\u00f6pekler.<\/p>\n

Bunun d\u0131\u015f\u0131nda da kemirgenler. \u00d6ncelikle hasta insan ve hayvanlar\u0131n tespit edilip, tedavi edilmesi gerekiyor. Bu hastal\u0131\u011f\u0131 bula\u015ft\u0131ran sivrisineklerle onunla etkin bir \u015fekilde m\u00fccadele etmek gerekiyor. Ki\u015fisel olarak korunmadan bahsedecek olursak da, tatarc\u0131k geceleri kan emen bir sinek. Bu nedenle bu hastal\u0131\u011f\u0131n \u00e7ok oldu\u011fu b\u00f6lgelere gidildi\u011finde m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca g\u00fcne\u015f batt\u0131ktan sonra d\u0131\u015far\u0131 \u00e7\u0131kmamak gerekiyor.<\/p>\n

Kal\u0131nacak yerde pencerelerde ince delikli cibinlik olmas\u0131 laz\u0131m. Kamp yerinde yat\u0131lacaksa yine \u00f6zel cibinlikli yataklar kullan\u0131labilir. M\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca uzun kollu giysi giymek gerekiyor. V\u00fccudun a\u00e7\u0131kta kalan k\u0131s\u0131mlar\u0131na ise sivri sinek korucuyu kremler s\u00fcr\u00fclebilir.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Yakla\u015f\u0131k…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[33,48,49],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/30"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=30"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/30\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=30"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=30"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=30"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}