Son y\u0131llarda h\u0131zla artan l\u00f6semi hastal\u0131\u011f\u0131ndan bir \u00e7ok \u00e7ocuk hayat\u0131n\u0131 kaybetmektedir. L\u00f6semi , kan h\u00fccrelerinin \u00f6zellikle de akyuvarlar\u0131n normalin \u00fczerinde \u00e7o\u011falmas\u0131 ile kendini g\u00f6steren bir kanser t\u00fcr\u00fcd\u00fcr. Y\u00fcksek say\u0131daki olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve malign h\u00fccrelerin normal ilik h\u00fccrelerinin yerini almas\u0131 ile iliklerde hasar meydana gelir. B\u00f6ylece kan p\u0131ht\u0131la\u015fmas\u0131nda rol oynayan plateletler ve savunmada rol oynayan l\u00f6kositlerin say\u0131s\u0131 azalmaya ba\u015flar. Bu da l\u00f6semi hastalar\u0131nda zedelenmelerin ve kanamalar\u0131n yo\u011fun g\u00f6r\u00fclmesine, hastalar\u0131n kolay enfeksiyon kapmas\u0131na neden olur. Savunma mekanizmas\u0131 zay\u0131flar. \u0130leri a\u015famalarda k\u0131rm\u0131z\u0131 kan h\u00fccresi eksikli\u011fi anemiye, nefes darl\u0131\u011f\u0131na neden olabilir. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ve yorgunluk, ate\u015f, baz\u0131 n\u00f6rolojik semptomlar, di\u015fetlerinde \u015fi\u015fkinlik ve kanamalar gibi belirtileri de vard\u0131r.<\/p>\n

L\u00f6semiler, v\u00fccuttaki kan \u00fcretim sistemini (lenfatik sistem ve kemik ili\u011fi) etkileyen kanserlerdir. L\u00f6semiler akut veya kronik olarak (mikroskoptaki g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flerine g\u00f6re alt gruplara ayr\u0131l\u0131rlar) ve t\u00fcm\u00f6r\u00fcn yay\u0131l\u0131m ve geli\u015fim \u00f6zelliklerine g\u00f6re s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131l\u0131rlar. Genel olarak, akut l\u00f6semiler \u00e7ocuklarda ortaya \u00e7\u0131karken, kronik l\u00f6semiler daha \u00e7ok yeti\u015fkinlerde g\u00f6r\u00fclme e\u011filimindedirler.<\/p>\n

Kan kanserinin h\u00fccre tipine g\u00f6re (myeloit, lenfoit gibi) ve hastal\u0131\u011f\u0131n s\u00fcresine g\u00f6re (m\u00fczmin ve had) \u00e7e\u015fitleri vard\u0131r. Baz\u0131 tipler daha h\u0131zl\u0131 ve k\u00f6t\u00fc bir gidi\u015f g\u00f6sterir. \u00c7ocukluk \u00e7a\u011f\u0131nda l\u00f6semi tipleri di\u011fer kanser tiplerine g\u00f6re daha s\u0131k g\u00f6r\u00fclmektedir.<\/p>\n

Kesin nedenleri bilinmemekle birlikte hem genetik hem de \u00e7evresel fakt\u00f6rlerin \u00f6nemli rol oynad\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmektedir. Somatik h\u00fccrelerdeki DNA’larda meydana gelen mutasyonlar onkogenlerin aktive olmas\u0131 ya da t\u00fcm\u00f6r bask\u0131lay\u0131c\u0131 genlerin inaktive olmas\u0131na neden olur. B\u00f6ylece h\u00fccre \u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn ve b\u00f6l\u00fcnmesinin reg\u00fclasyonu hasara u\u011frar. Bu hasara genetik sebeplerin d\u0131\u015f\u0131nda, petrokimyasallar\u0131n, radyasyonun, kanserojen maddelerin ve baz\u0131 vir\u00fcslerin (\u00f6rn. HIV) neden oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmektedir.<\/p>\n

L\u00f6semiler, v\u00fccuttaki kan \u00fcretim sistemini (lenfatik sistem ve kemik ili\u011fi) etkileyen kanserlerdir. L\u00f6semiler akut veya kronik olarak (mikroskoptaki g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flerine g\u00f6re alt gruplara ayr\u0131l\u0131rlar) ve t\u00fcm\u00f6r\u00fcn yay\u0131l\u0131m ve geli\u015fim \u00f6zelliklerine g\u00f6re s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131l\u0131rlar. Genel olarak, akut l\u00f6semiler \u00e7ocuklarda ortaya \u00e7\u0131karken, kronik l\u00f6semiler daha \u00e7ok yeti\u015fkinlerde g\u00f6r\u00fclme e\u011filimindedirler.<\/p>\n

Akut L\u00f6semiler
\nAkut l\u00f6semide,s\u00fcrekli kan h\u00fccresi art\u0131\u015f\u0131 ya\u015fanmaktad\u0131r, ve sonu\u00e7ta sa\u011fl\u0131kl\u0131-normal kan h\u00fccrelerinden say\u0131ca daha fazla hale gelmektedirler. Bu normal h\u00fccreler di\u011fer organlara da yay\u0131larak, organ\u0131 fonksiyonlar\u0131n\u0131 yapamaz hale getirebilirler. Akut l\u00f6semilerin s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131lmas\u0131 temel olarak olgunla\u015fmayan h\u00fccrelerin tiplerine esas al\u0131narak yap\u0131l\u0131r:<\/p>\n

Akut Lenfoid L\u00f6semi (ALL) : Normalde lenfosit ad\u0131 verilen olgun kan h\u00fccresi tipine d\u00f6n\u00fc\u015fmesi gereken lenfoblast isimli olgunla\u015fmam\u0131\u015f kan h\u00fccrelerin artmas\u0131 ile karakterizedir. Bu lenfoblastlarin say\u0131lar\u0131 \u00e7ok miktarda artar ve genelde lenf d\u00fc\u011f\u00fcmlerinde birikirek \u015fi\u015fliklere neden olurlar. ALL, en s\u0131k g\u00f6zlenen \u00e7ocukluk \u00e7a\u011f\u0131 kanseridir, ve 15 ya\u015f alt\u0131ndaki \u00e7ocuklarda g\u00f6zlenen l\u00f6semilern %80 u ALL dir. Bazen yeti\u015fkinlerde de g\u00f6r\u00fclebilmekle birlikte,50 ya\u015f\u0131n \u00fczerinde ALL son derece nadirdir.<\/p>\n

Akut Myeloid L\u00f6semi (AML) : Myeloblast ad\u0131 verilen ve normal kan h\u00fccrelerine (k\u0131rm\u0131z\u0131 kan h\u00fccrelerine, trombositlere) d\u00f6n\u00fc\u015fmesi gereken anemi (kans\u0131zl\u0131k – k\u0131rm\u0131z\u0131 kan h\u00fccresi \u00fcretiminde azalma) ve s\u0131k enfeksiyona yakalanma (beyaz kan h\u00fccresi \u00fcretiminde azalma) durumu ortaya \u00e7\u0131kabilir. Ergenlik \u00e7a\u011f\u0131nda ve 20 li ya\u015flarda saptanan l\u00f6semilerin %50 sini, yeti\u015fkinlerdeki l\u00f6semilerin de %20sini AML olu\u015fturur.<\/p>\n

Kronik L\u00f6semiler
\nKronik l\u00f6semi, g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fte olgun ancak normal olgun kan h\u00fccrelerinin yapt\u0131klar\u0131n\u0131 yapamayan kan h\u00fccrelerinin a\u015f\u0131r\u0131 \u00fcretimi ile karakterizedir. Kronik l\u00f6semi daha yava\u015f ilerler ve sonu\u00e7lar\u0131 daha az dramatiktir. Temel olarak iki alt grubu vard\u0131r:<\/p>\n

Kronik Lenfoid L\u00f6semi (KLL) : Olgun g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fe sahip lenfositlerin kemik ili\u011finde a\u015f\u0131r\u0131 \u00fcretimi ile kendini g\u00f6sterir. Bu anormal h\u00fccreler tam olarak olgunla\u015fm\u0131\u015f normal lenfositler gibi g\u00f6r\u00fcl\u00fcrler, ancak normal lenfositler gibi v\u00fccudumuzu enfeksiyonlara kar\u015f\u0131 koruyamazlar. KLLde, kanser h\u00fccreleri kemik ili\u011finde, kanda ve lenf nodlar\u0131nda bulunurlar ve lenf d\u00fc\u011f\u00fcmlerinde \u015fi\u015fmeler meydana gelir. KLL t\u00fcm l\u00f6semilerin %30unu olu\u015fturur. 30 ya\u015f\u0131n alt\u0131nda nadiren g\u00f6r\u00fcl\u00fcrler, ancak g\u00f6r\u00fclme s\u0131kl\u0131\u011f\u0131 ya\u015fla birlikte artar ve en s\u0131k olarak 60-70 ya\u015f aras\u0131nda g\u00f6zlenir. Sa\u00e7l\u0131 (Hairy) h\u00fccreli l\u00f6semi; lenfosit kaynakl\u0131 bir kronik l\u00f6semidir ancak KLLden farkl\u0131d\u0131r. KLLden farkl\u0131 olarak, sa\u00e7l\u0131 h\u00fccreli l\u00f6semi ila\u00e7 tedavisi ile s\u0131kl\u0131kla tedavi edilebilmektedir.
\nKronik Myeloid L\u00f6semi (KML) : Bu l\u00f6semi, olgun g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fl\u00fc ancak fonksiyon kayb\u0131 bulunan myeloid h\u00fccrelerin (beyaz kan h\u00fccreleri gibi) a\u015f\u0131r\u0131 \u00fcretimi ile kendini g\u00f6sterir. Bu a\u015f\u0131r\u0131 \u00fcretim hi\u00e7 normal h\u00fccre kalmayana kadar devam eder. KML hastas\u0131 olanlarda s\u0131kl\u0131kla Philadelphia kromozomu denilen kromozom anomalisi ortaya \u00e7\u0131kar. Bu kromozom anomalisinde bu hastal\u0131\u011fa neden olan bir enzimin \u00fcretilmesine neden olan bir genin oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmektedir. KML yeti\u015fkinlerde g\u00f6zlenen l\u00f6semilern %20-30 unu meydana getirir ve 25-60 ya\u015flar\u0131 aras\u0131nda g\u00f6zlenir. Baz\u0131 hastalarda kemik ili\u011fi nakli ile bu hastal\u0131k tedavi edilebilir.
\nGenel olarak l\u00f6semiler t\u00fcm kanserlerin %2 sini olu\u015ftururlar. Erkeklerde l\u00f6semi daha s\u0131k g\u00f6zlenmektedir. Ayr\u0131ca beyaz \u0131rkta da daha s\u0131kt\u0131r. Yeti\u015fkinlerde l\u00f6semi tan\u0131s\u0131 konma s\u0131kl\u0131\u011f\u0131 \u00e7ocuklardan 10 kat daha fazlad\u0131r ve risk ya\u015fla birlikte artar. \u00c7ocuklar aras\u0131nda ise 4 ya\u015f alt\u0131nda daha s\u0131k g\u00f6zlenir.<\/p>\n

L\u00f6seminin k\u0131smen de olsa ailevi olabilece\u011fine dair bulgular vard\u0131r; \u00f6zellikle KLL gibi belirli t\u00fcrlerinde, baz\u0131 ailelerde yo\u011funla\u015fma g\u00f6zlenmektedir. Belirli genetik hastal\u0131klarda (Down sendromu gibi) da baz\u0131 l\u00f6semi tiplerinin daha s\u0131k g\u00f6zlendi\u011fi bilinmektedir. Bununla birlikte, kesin bir genetik ve ailevi risk hen\u00fcz saptanmam\u0131\u015ft\u0131r. Myeloid l\u00f6semi olgular\u0131nda, iyonize edici radyasyona ve benzine (kur\u015funsuz benzinde bulunur) maruziyetin hastal\u0131\u011f\u0131n geli\u015fmesinde etkili oldu\u011funu g\u00f6steren \u00e7al\u0131\u015fmalar bulunmaktad\u0131r.<\/p>\n

Belirtiler:
\n\u0130lerleyici bir seyir g\u00f6steren hastal\u0131\u011f\u0131n belirtileri, anormal (habis) h\u00fccrelerin, kan yap\u0131c\u0131 organlarda normal h\u00fccrelerin yap\u0131m\u0131n\u0131 engellemesi sonucunda ortaya \u00e7\u0131kar. Normal alyuvarlar\u0131n yap\u0131m\u0131ndaki azalma ile kans\u0131zl\u0131k (anemi); normal akyuvarlar\u0131n yap\u0131m\u0131ndaki azalma neticesinde enfeksiyona yatk\u0131nl\u0131k,mikrobik hastal\u0131klar ve ate\u015f; kan p\u0131ht\u0131la\u015fmas\u0131nda rol alan kan pulcuklar\u0131n\u0131n (trombositler) yap\u0131m\u0131ndaki azalma ile \u00e7e\u015fitli kanamalar (burun kanamas\u0131, di\u015f eti kanamalar\u0131, cilt alt\u0131 kanamas\u0131 gibi) meydana gelir. Ciltte s\u0131k s\u0131k \u00e7\u00fcr\u00fckler meydana gelir veya kesik olu\u015ftu\u011funda kanama g\u00fc\u00e7l\u00fckle durdurulur.<\/p>\n

Ayr\u0131ca, hastal\u0131\u011f\u0131n di\u011fer baz\u0131 bulgular\u0131 da habis h\u00fccrelerin baz\u0131 organlar\u0131 i\u015fgal etmesine ve \u00e7e\u015fitli kimyevi maddeler salg\u0131lamas\u0131na ba\u011flan\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu h\u0131zl\u0131 h\u00fccre yap\u0131m ve y\u0131k\u0131m\u0131, kilo kayb\u0131 ve terlemeye de yol a\u00e7ar. Hastalarda dalak genellikle b\u00fcy\u00fcm\u00fc\u015ft\u00fcr ve lenf d\u00fc\u011f\u00fcmlerinde de \u015fi\u015flikler tesbit edilir. Kar\u0131nda \u015fi\u015fkinlik hissi vard\u0131r.<\/p>\n

Erken d\u00f6neme ait belirtiler genelde g\u00f6zden ka\u00e7maktad\u0131r, \u00e7\u00fcnk\u00fc bu d\u00f6nemdeki \u015fikayetler nezle veya di\u011fer s\u0131k g\u00f6zlenen hastal\u0131k \u015fikayetlerine benzer.Halsizlik, kemik ve eklemlerde a\u011fr\u0131lar, ba\u015f a\u011fr\u0131lar\u0131, deride k\u0131zar\u0131kl\u0131klar, sa\u00e7 d\u00f6k\u00fclmesi gibi. kronik hastal\u0131klar ve ate\u015f; kan p\u0131ht\u0131la\u015fmas\u0131nda rol alan kan pulcuklar\u0131n\u0131n (trombositler) yap\u0131m\u0131ndaki azalma ile \u00e7e\u015fitli kanamalar (burun kanamas\u0131, di\u015f eti kanamalar\u0131, cilt alt\u0131 kanamas\u0131 gibi) meydana gelir.<\/p>\n

Tan\u0131:
\n\u00d6ncelikle hastan\u0131n \u015fikayetlerinden ve muayene bulgular\u0131ndan \u015f\u00fcphelenilmesi gerekir; ve kan testleri ile tan\u0131 netle\u015ftirilebilir. Daha sonra kemik ili\u011fi biyopsisi, \u00f6zel kan testleri ve genetik testler yap\u0131l\u0131r<\/p>\n

Genel olarak, kronik l\u00f6semi, akut l\u00f6semiden daha yava\u015f ilerler. KML hastalar\u0131 tipik olarak 3-5 y\u0131l boyunca normaldirler daha sonra AML benzeri bir tablo meydana gelir.<\/p>\n

\u015eu an i\u00e7in l\u00f6semiden korunman\u0131n kesin bir y\u00f6ntemi bilinmemektedir. Ancak ileriki y\u0131llarda genetik testler, l\u00f6semi geli\u015fme riski y\u00fcksek ki\u015fileri belirlemede kullan\u0131labilir. O d\u00f6neme kadar l\u00f6semi hastalar\u0131n\u0131n birinci derece akrabalar\u0131 d\u00fczenli olarak doktorlar\u0131na muayene olmal\u0131 ve kan testi yapt\u0131rmal\u0131d\u0131rlar.<\/p>\n

Tedavi:
\nHastal\u0131\u011f\u0131n tedavisinde, son y\u0131llarda olduk\u00e7a \u00f6nemli ad\u0131mlar at\u0131lm\u0131\u015fsa da sebepler bilinemedi\u011fi i\u00e7in sebebe y\u00f6nelik tedavi yap\u0131lamamaktad\u0131r. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde tatbik edilen tedavilerin temel amac\u0131, habis h\u00fccreleri ortadan kald\u0131rmakt\u0131r. Tedavi \u015femalar\u0131 hastal\u0131\u011f\u0131n tiplerine ve safhalar\u0131na g\u00f6re de\u011fi\u015fiklik g\u00f6sterir. Radyasyon (\u015fua) tedavisi; \u00e7e\u015fitli kanser ila\u00e7lar\u0131n\u0131n tatbiki; ba\u011f\u0131\u015f\u0131klama (veya ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sistemini g\u00fc\u00e7lendirme) tedavisi (imm\u00fcnoterapi), kemik ili\u011fi nakli ba\u015fl\u0131ca tedavi \u015fekilleridir. Kemik ili\u011fi nakli, kriz (atak) atlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zamanda ki\u015finin kendi h\u00fccrelerinin (ototransplantasyon) veya uygun bir vericinin h\u00fccrelerinin (allotransplantasyon) verilmesi ile olabilmektedir. Bu tedavi \u015fekillerine ek olarak bir\u00e7ok yeni metod deneme safhas\u0131nda olup, m\u00fcsbet neticeler vermektedir. Hastalar\u0131n kaybedilmelerinin en \u00f6nemli sebepleri, a\u015f\u0131r\u0131 zay\u0131fl\u0131k, mikrobik hastal\u0131klar, kanama ve i\u015fgale ba\u011fl\u0131 organ yetmezlikleridir.<\/p>\n

Tatbik edilen tedavilerle hastal\u0131k krizi (ata\u011f\u0131) atlat\u0131labilmektedir. Ancak bazan k\u0131sa bazan da y\u0131llarca s\u00fcren aralardan sonra hastal\u0131k yeniden ortaya \u00e7\u0131kabilmektedir.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Son…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":15684,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1578],"tags":[549,8559,8597],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15683"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=15683"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15683\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/15684"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=15683"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=15683"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=15683"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}