Difteri olarak bilinen ku\u015fpalaz\u0131 hastal\u0131\u011f\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n s\u0131k\u00e7a ya\u015fad\u0131klar\u0131 hastal\u0131klardand\u0131r.\u00a0Corynebacterium diphtheriae’n\u0131n etken oldu\u011fu akut bir infeksiyon hastal\u0131\u011f\u0131d\u0131r. Hastal\u0131\u011f\u0131n patogenezinde difteri basilinin olu\u015fturdu\u011fu toksinin lokal ve jeneralize etkisi rol oynamaktad\u0131r.
\nDifteri, a\u015f\u0131 \u00f6ncesi d\u00f6nemlerde salg\u0131nlar yapm\u0131\u015f, \u00f6l\u00fcmlere neden olmu\u015f bir hastal\u0131kt\u0131r. Difteri a\u015f\u0131s\u0131n\u0131n 1923 y\u0131l\u0131nda geli\u015ftirilmesi ve yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmaya ba\u015flanmas\u0131ndan sonra hastal\u0131k hemen hemen g\u00f6r\u00fclmez hale gelmi\u015fken, son y\u0131llarda baz\u0131 geli\u015fmi\u015f \u00fclkelerde difteri salg\u0131nlar\u0131n\u0131n tekrar g\u00f6r\u00fclmeye ba\u015flamas\u0131 bu konuyu g\u00fcncelle\u015ftirmi\u015ftir
\nEtiyoloji
\nC. diphtheriae; sporsuz, kaps\u00fcls\u00fcz, hareketsiz, aerop, pleomorfik boyanan, 2-6 \u00b5m boyunda ve 0,5-1\u00b5m eninde gram pozitif \u00e7omak \u015feklinde bir bakteridir. Boyal\u0131 preparatlarda \u00c7in harfleri gibi duru\u015flar\u0131 tipiktir. Gram boyas\u0131 yan\u0131nda Neisser veya Albert boyalar\u0131 gibi daha spesifik boyalarla boyand\u0131\u011f\u0131nda basil g\u00f6vdesi sar\u0131- kahverengi, basilin u\u00e7 k\u0131s\u0131mlar\u0131nda bulunan metakromatik cisimcikler (Babes- Ernst cisimcikleri) mor boyan\u0131r.<\/p>\n

C. diphtheriae kanl\u0131 agarda \u00fcretilebildi\u011fi gibi; \u0131s\u0131t\u0131larak koagule edilen %75 serum ve %25 buyyon i\u00e7eren Loeffler besiyerinde de \u00fcretilebilir. Bu besiyerlerinde normal bo\u011faz floras\u0131 bakterilerinin \u00fcremesi inhibe oldu\u011fundan daha saf k\u00fclt\u00fcr \u015feklinde difteri basillerinin \u00fcremesi olanakl\u0131d\u0131r. Loeffler besiyerinde difteri basilleri gri- beyaz koloniler olu\u015fturur. Ayr\u0131ca potasyum telluritli besiyeri de C. diphtheriae i\u00e7in selektif bir besiyeridir. Bu besiyerinde \u00fcretildi\u011finde gri siyah koloniler olu\u015fturur.<\/p>\n

C. diphtheriae potasyum tell\u00fcritli besiyerinde olu\u015fturdu\u011fu koloni morfolojisi, hemoliz \u00f6zelli\u011fi, \u015feker fermentasyonu ve di\u011fer biyokimyasal \u00f6zelliklerine g\u00f6re gravis, mitis, intermedius olmak \u00fczere \u00fc\u00e7 biyotipe ayr\u0131l\u0131r. Biyotiplerle bakterinin toksin salg\u0131lamas\u0131 ve virulans\u0131 aras\u0131nda ili\u015fki oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmektedir. \u015e\u00f6yle ki; mitis biyotipi daha hafif seyirli difteri olgular\u0131na neden olurken, gravis ve intermedius tipleri daha a\u011f\u0131r klinik seyirli olgulara neden olmaktad\u0131r. Di\u011fer yandan bug\u00fcn bilinmektedir ki; C. diphtheriae’ nin ekzotoksin salg\u0131lamas\u0131 bakterinin toksin kodlayan genleri ta\u015f\u0131yan (tox+) Beta fajla lizojenik infeksiyonuna ba\u011fl\u0131d\u0131r. Bu faj\u0131n lizojenik infeksiyonunda faj\u0131n sirk\u00fcler yap\u0131daki DNA’s\u0131 bakteri DNA’s\u0131na entegre olmakta ve b\u00f6ylece bakteri toksin salg\u0131lar duruma ge\u00e7mektedir. Lizojenik faj i\u00e7ermeyen C. diphtheriae su\u015flar\u0131n\u0131n toksin salg\u0131lamad\u0131\u011f\u0131 g\u00f6sterilmi\u015ftir.<\/p>\n

Herhangi bir \u00f6rnekten izole edilen C. diphtheriae su\u015funun toksin olu\u015fturup olu\u015fturmad\u0131\u011f\u0131 in vitro ve invivo deneylerle g\u00f6sterilebilir. \u0130n vitro olarak Elek besiyerine, \u00fcretilen bakteriden \u00e7izgi ekimi yap\u0131larak, belli bir aral\u0131kla a\u00e7\u0131lan bir \u00e7ukura difteri antitoksini damlat\u0131l\u0131p ink\u00fcbasyondan sonra presipitasyon band\u0131 olu\u015fup olu\u015fmad\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirilmek suretiyle toksin varl\u0131\u011f\u0131 incelenir. \u0130n vitro deney i\u00e7in kobay kullan\u0131l\u0131r. Kobay derisi i\u00e7ine s\u0131v\u0131 besiyerinde \u00fcretilmi\u015f incelenecek bakteri suspansiyonundan verilmek suretiyle ve di\u011fer yandan intraven\u00f6z uygulanan antitoksinle n\u00f6tralize edilerek kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 deri testi ile toksin aranabilir.<\/p>\n

Difteri toksini difteri basilinin h\u00fccre d\u0131\u015f\u0131 bir \u00fcr\u00fcn\u00fc olup, protein yap\u0131s\u0131ndad\u0131r; \u0131s\u0131, \u0131\u015f\u0131k ve bekleme ile toksin \u00f6zelli\u011fini yitirir, toksoid hale d\u00f6ner.
\nEpidemiyoloji
\nA\u015f\u0131lama \u00f6ncesi d\u00f6nemde epidemiler yapm\u0131\u015f, \u00f6l\u00fcmlere neden olmu\u015f bir hastal\u0131k olan difteri hastal\u0131\u011f\u0131 toksoid a\u015f\u0131n\u0131n geri\u015ftirilmesi ve yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmas\u0131 ile belirgin bir \u015feklinde azalm\u0131\u015ft\u0131r. A.B.D, Kanada ve Avrupa \u00fclkelerinde 1924’den sonra a\u015f\u0131lama sayesinde difterili olgu say\u0131s\u0131 olduk\u00e7a azalm\u0131\u015f, y\u0131ll\u0131k insidans 1980’li y\u0131llarda 100.000’de 0,002’nin alt\u0131nda saptanm\u0131\u015ft\u0131r. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc D\u00fcnya \u00fclkelerinde ise baz\u0131 y\u00f6reler endemik olarak kalm\u0131\u015ft\u0131r. \u00d6rn: Brezilya, Nijerya, do\u011fu Akdeniz \u00dclkeleri, Hindistan, Endonezya, Filipinler gibi.<\/p>\n

Eski sovyetler Birli\u011finden ayr\u0131lan \u00fclkelerde (Rusya, Ukrayna, Azerbeycan, Beyaz Rusya, kazakistan, Moldova, Tacikistan, \u00d6zbekistan) 1990-1993 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda difteri salg\u0131nlar\u0131 tekrar g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bu \u00fclkelerle ili\u015fkili olan di\u011fer Avrupa \u00fclkelerinde (Bulgaristan, Estonya, Almanya, Latvia, Litvanya, Polonya vs.) ve A.B.D’nin baz\u0131 eyaletlerinde difteriye ba\u011fl\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck salg\u0131nlar zaman zaman g\u00f6r\u00fclmeye ba\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. \u00dclkemizde 1987’de Elaz\u0131\u011f’da k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7apl\u0131 bir difteri salg\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Almanya, Finlandiya, \u0130talya, \u0130ngiltere gibi Avrupa \u00dclkelerinde 1990’dan sonra 20-32 aras\u0131nda de\u011fi\u015fen say\u0131da difteri olgusu bildirilmi\u015ftir. T\u00fcrkiye 1993 y\u0131l\u0131nda D\u00fcnya Sa\u011fl\u0131k \u00d6rg\u00fct\u00fc’ne 69 difteri olgusu bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

\u00dclkemiz i\u00e7in hem \u00f6zellikle eski Sovyetler Birli\u011fi’nden ayr\u0131lan \u00fclkelere ve Do\u011fu Avrupa \u00dclkelerine ticaret ama\u00e7l\u0131 ve turistik gezilerin say\u0131s\u0131ndaki art\u0131\u015f nedeniyle, hem de a\u015f\u0131laman\u0131n yetersiz oldu\u011fu y\u00f6relerde zaman zaman ortaya \u00e7\u0131kabilmesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan difteri \u00f6nemli bir hastal\u0131kt\u0131r.<\/p>\n

A\u015f\u0131lama \u00f6ncesi d\u00f6nemde daha \u00e7ok 15 ya\u015f alt\u0131ndaki \u00e7ocuklar\u0131n bir hastal\u0131\u011f\u0131 olan difteri, son y\u0131llardaki salg\u0131nlarda daha \u00e7ok eri\u015fkinleri tutmu\u015ftur.<\/p>\n

Difteri bir insan hastal\u0131\u011f\u0131d\u0131r; insandan insana solunum yolu damlac\u0131klar\u0131yla solunum yolundan, solunum yolu salg\u0131lar\u0131 ve deri lezyonlar\u0131na temas eden e\u015fyalarla indirek yoldan bula\u015f\u0131r. Kapal\u0131 yerlerde ve kalabal\u0131kta bulunma olas\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n artmas\u0131 nedeniyle so\u011fuk havalarda daha fazla g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n

Difteri hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131 bula\u015ft\u0131ran ki\u015filer \u00e7o\u011fu kez bo\u011faz difterili hastalar ve asemptomatik bo\u011faz ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131lar\u0131d\u0131r. Tropikal \u00fclkelerdeki fakir ki\u015filer, \u0131l\u0131man iklimli \u00fclkelerde alkolikler, evsizler aras\u0131nda deri difterili olgular bula\u015ft\u0131rmada rol oynayabilirler.
\nPatogenez
\nDifteri hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n patogenezinden sorumlu olan difteri toksini bakterinin h\u00fccre d\u0131\u015f\u0131 bir \u00fcr\u00fcn\u00fc olup, 62.000 dalton molok\u00fcl a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131nda bir polipeptiddir. Bu toksin; A (aktif) ve B (ba\u011flanma) olmak \u00fczere iki alt k\u0131s\u0131mdan olu\u015fur. B k\u0131sm\u0131 memeli h\u00fccrelerindeki resept\u00f6rlere ba\u011flanarak, A k\u0131sm\u0131n\u0131n h\u00fccreye giri\u015fini sa\u011flar. Toksinin A k\u0131sm\u0131 toksik etkilidir, toksik etkisini ribozomlarda polipeptid molek\u00fcl\u00fcn\u00fcn uzamas\u0131nda rol alan “elongasyon fakt\u00f6r\u00fc 2″ (EF2)yi inaktive ederek g\u00f6sterir. Protein sentezinin bu \u015fekilde durmas\u0131 h\u00fccrenin \u00f6l\u00fcm\u00fcne yol a\u00e7ar. Difteri toksini g\u00fc\u00e7l\u00fc bir toksindir, insan v\u00fccudunda b\u00fct\u00fcn h\u00fccrelere toksik etkili olmakla birlikte; kalp (myokardit), sinirler (demiyelinizasyon), ve b\u00f6brek (t\u00fcb\u00fcler nekroz) \u00fczerine daha fazla toksintir.<\/p>\n

Difteri basilleri solunum yoluyla sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve duyarl\u0131 ki\u015fiye bula\u015ft\u0131ktan sonra en fazla nazofarenkste yerle\u015fme e\u011filimindedir. C. diphtheriae invazyon yapan, kana kar\u0131\u015fan bir bakteri de\u011fildir. Burada nazofarenks epitel h\u00fccreleri aras\u0131nda \u00e7o\u011fal\u0131r ve toksinini salg\u0131lar. Toksin lokal olarak mukozadan absorbe olur, dokularda nekroz yapar. Lokal doku nekrozu bakteri \u00fcremesini art\u0131r\u0131r, daha fazla toksin salg\u0131lan\u0131r. Toksinin lokal etkisi ile nekroz, inflamasyon sonucunda inflamatuvar h\u00fccrelerin toplanmas\u0131, kapiller harabiyete ba\u011fl\u0131 ekstravazasyonla eritrosit ve serum s\u0131zmas\u0131 olur. D\u00f6k\u00fclen epitel h\u00fccreleri, l\u00f6kositler, eritrositler, bakteriler ve fibrin burada alt\u0131na s\u0131k\u0131ca yap\u0131\u015f\u0131k kirli beyaz, gri renkli bir pseudomembran olu\u015fumuna yol a\u00e7ar. Yine toksinin etkisi ile \u00e7evre dokuda \u00f6dem ve lenfadenopati geli\u015fir. Bu arada toksin kana kar\u0131\u015farak sistemik toksik belirtilere yol a\u00e7ar.<\/p>\n

Lezyon tonsiller ve farenksde ise daha \u00e7ok toksin absorbsiyonu olaca\u011f\u0131ndan sistemik toksik belirtiler daha \u00f6n plandad\u0131r. Membran larenksde ise- larenks kanlanmas\u0131 az bir doku oldu\u011fundan – toksin absorbsiyonu daha az olur. Sistemik belirtilerden \u00e7ok lokal obstr\u00fcktif belirtiler daha belirgindir. \u0130ster tonsiller ve farenksde isterse larenksde olsun, difteri hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n klinik a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 ile membran\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc aras\u0131nda paralellik vard\u0131r. Membranlar bo\u011faz ve larenks d\u0131\u015f\u0131nda; deride, burunda, g\u00f6zde, vajende de geli\u015febilir.<\/p>\n

Toksinin sistemik dola\u015f\u0131ma kar\u0131\u015farak hedef organlara ula\u015fmas\u0131 ile miyokardit, t\u00fcb\u00fcler nekroz, kraniyel ve periferik n\u00f6ropatiler geli\u015febilir. Toksin karaci\u011fer, adrenal bezler ve di\u011fer dokularda da harabiyete yol a\u00e7abilir. Difteri toksini bir kez dokuya ba\u011fland\u0131m\u0131 antitoksinle n\u00f6tralize edilemez, antitoksin ancak dola\u015f\u0131mdaki toksini n\u00f6tralize eder.
\nKlinik veriler ve bulgular
\nDifterinin ink\u00fcbasyon s\u00fcresi ortalama 2-4 g\u00fcnd\u00fcr. Klinik belirtiler hastal\u0131\u011f\u0131n yerle\u015fim yerine g\u00f6re.<\/p>\n

1- Bo\u011faz difterisi
\n2- Difteri krupu
\n3- Di\u011ferleri olmak \u00fczere \u00fc\u00e7 ba\u015fl\u0131k alt\u0131nda toplanabilir.<\/p>\n

1- Bo\u011faz difterisi (difteri anjini, tonsillofarenjiyal difteri): Hastal\u0131k ani fakat hafif belirtilerle ba\u015flar. Genel halsizlik, k\u0131rg\u0131nl\u0131k, yorgunluk; bunu takiben hafif bir ate\u015f, kuru \u00f6ks\u00fcr\u00fck, bo\u011faz a\u011fr\u0131s\u0131 gibi belirtilerle birlikte 24 saat i\u00e7inde bo\u011fazda pseudomembran olu\u015fur.<\/p>\n

Tek tonsil \u00fczerinde k\u00fc\u00e7\u00fck bir membran olabilece\u011fi gibi her iki tonsili, uvulay\u0131 yumu\u015fak damak ve farenks duvar\u0131n\u0131 kaplayan b\u00fcy\u00fckl\u00fckte bir membran da olabilir, kirli beyaz, gri renkte d\u00fczg\u00fcn ve alt\u0131na s\u0131k\u0131ca yap\u0131\u015f\u0131kt\u0131r. Kald\u0131r\u0131lmak istendi\u011finde kanar. Ayr\u0131ca servikal lenfadenit ve \u00e7evre yumu\u015fak dokuda \u015fi\u015flik olur, a\u011f\u0131r olgularda ” bo\u011fa boynu” g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc olur, a\u011f\u0131z pis kokar. Bu lokal belirtiler yan\u0131nda hastada genel toksemik belirtiler vard\u0131r. V\u00fccut \u0131s\u0131s\u0131 \u00e7ok y\u00fcksek olmamas\u0131na ra\u011fmen ta\u015fikardi, filiform nab\u0131z vard\u0131r, adinami, solukluk, genel durum bozuklu\u011fu yan\u0131nda aritmiler olabilir. A\u011f\u0131r olgularda, tedavi edilmezse 6-10 g\u00fcn i\u00e7inde stupor, koma ve \u00f6l\u00fcm g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n

2- Difteri krupu (larenks difterisi): Genellikle farenjiyal difteri membranlar\u0131n\u0131n larenks ve trakeaya ilerlemesiyle olu\u015fur. Bazen de do\u011frudan larenks tutulumu ile ba\u015flar. Klinik olarak di\u011fer infeksiy\u00f6z kruplardan ve akut obstruktif larenjitten ayr\u0131lamaz. Difteri krupunda plika vokalisler \u00fczerindeki membranlar nedeniyle ses k\u0131s\u0131l\u0131r, larenks l\u00fcmenindeki daralma nedeniyle solunum zorla\u015f\u0131r. Lezyonlar\u0131n mekanik etkisinin klini\u011fe yans\u0131mas\u0131yla \u00fc\u00e7 d\u00f6nem g\u00f6r\u00fcl\u00fcr:<\/p>\n

a) Disfoni d\u00f6nemi: Bu d\u00f6nemde ses k\u0131s\u0131kl\u0131\u011f\u0131, \u00e7atall\u0131 “havlar gibi”\u00f6ks\u00fcr\u00fck g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.
\nb) Paroksismal dispne d\u00f6nemi: Membran\u0131n geni\u015flemesiyle solunum s\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131 artar. Daha \u00e7ok geceleri gelen dispne n\u00f6betleri olur, stridor vard\u0131r. Yard\u0131mc\u0131 solunum kaslar\u0131nda yani supraklavikular, substernal, interkostal kontraksiyonlar (tiraj) g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.
\nc)Asfiksi d\u00f6nemi: Membran\u0131n l\u00fcmeni giderek daraltmas\u0131 sonucunda; takipne, y\u00fczeyel solunum, siyanoz, ta\u015fikardi, daha \u00f6nce huzursuz, h\u0131r\u00e7\u0131n, \u00e7\u0131rp\u0131nan hastada sakinle\u015fme, reflekslerde zay\u0131flama, asfiksi ve \u00f6l\u00fcm g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n

Bazen kopan membran par\u00e7alar\u0131n\u0131n trakea ve bron\u015flara inmesi sonucu solunum yollar\u0131n\u0131n t\u0131kanmas\u0131 ile ani \u00f6l\u00fcmler g\u00f6r\u00fclebilir.<\/p>\n

3- Di\u011fer klinik \u015fekiller:<\/p>\n

– Deri Difterisi: \u00d6zellikle sosyoekonomik d\u00fczeyi d\u00fc\u015f\u00fck, ki\u015fisel hijyeni bozuk, evsiz ve alkoliklerde g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Deride iyile\u015fmesi ge\u00e7 ve g\u00fc\u00e7 olan lezyonlar \u015feklindedir. Difteri pseudomembranlar\u0131 keskin s\u0131n\u0131rl\u0131 \u00fclserler \u015feklinde g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Genel toksemik belirtiler ve komplikasyonlar bu hastalarda \u00e7o\u011fu kez g\u00f6r\u00fclmez. Ancak deri lezyonlar\u0131 di\u011fer ki\u015filere bula\u015ft\u0131rma y\u00f6n\u00fcnden \u00f6nem ta\u015f\u0131maktad\u0131r.
\n– Burun difterisi: Genellikle burun deliklerinin \u00f6n k\u0131sm\u0131nda lokalize lezyonlar \u015feklindedir. Ba\u015flang\u0131\u00e7ta tek tarafl\u0131 sonra iki tarafl\u0131 olabilir. Uzun s\u00fcreli ser\u00f6z veya serop\u00fcr\u00fclan burun ak\u0131nt\u0131s\u0131 ile seyreder. Genel sistemik belirtiler \u00e7ok hafif olmakla birlikte burun difterisi bula\u015ft\u0131rma y\u00f6n\u00fcnden \u00f6nemlidir.
\n– Difteri lezyonlar\u0131 yukar\u0131da anlat\u0131lanlar d\u0131\u015f\u0131nda nadiren konjunktiva, vajen, kulak gibi b\u00f6lgelerde de yerle\u015febilmektedir.
\nDifteri komplikasyonlar\u0131
\nDifteri toksinine ba\u011fl\u0131 en \u00f6nemli koplikasyonlar miyokardit ve n\u00f6rolojik toksisitedir. Miyokardit difteriden \u00f6l\u00fcmlerin yakla\u015f\u0131k yar\u0131s\u0131n\u0131n nedeni olmas\u0131 nedeniyle daha \u00f6nemlidir.<\/p>\n

Miyokardit: Difteride miyokard\u0131n etkilenmesi olgular\u0131n \u00fc\u00e7te ikisinde s\u00f6z konusu olmakla birlikte klinik olarak kalp fonksiyonlar\u0131nda bozukluk saptanan olgular\u0131n oran\u0131 % 10-25 aras\u0131ndad\u0131r. Miyokardite ait belirti ve bulgular genellikle hastal\u0131\u011f\u0131n ikinci haftas\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Elektrokardiyografilerde ST-T de\u011fi\u015fiklikleri ve birinci dereceden kalp bloklar\u0131 saptan\u0131r. Hastal\u0131k ilerledik\u00e7e sa\u011f kalp yetmezli\u011fi, sol kalp yetmezli\u011fi, A-V blok, ventrik\u00fcler ta\u015fikardi, ileti bozukluklar\u0131 ve ventrik\u00fcler fibrilasyon ve \u00f6l\u00fcm g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Klinik olarak ilerleyen halsizlik, dispne, kalpte ritm bozukluklar\u0131, kalp seslerinin kabala\u015fmas\u0131, 1. ve 2. ses aras\u0131ndaki fark\u0131n kaybolmas\u0131 gibi belirti ve bulgular olur. Difterili bir hastay\u0131 izlerken mutlaka EKG al\u0131nmal\u0131 ve monitorize edilmelidir. Ayr\u0131ca AST d\u00fczeyleri de yol g\u00f6sterici olabilir.<\/p>\n

N\u00f6rolojik komplikasyonlar: Hafif seyirli difteri olgular\u0131nda nadiren bu komplikasyonlar g\u00f6r\u00fcl\u00fcrken a\u011f\u0131r olgular\u0131n d\u00f6rtte \u00fc\u00e7\u00fcnde ortaya \u00e7\u0131kar. Hastal\u0131\u011f\u0131n ilk birka\u00e7 g\u00fcn\u00fcnde yumu\u015fak damak ve posterior farenks duvar\u0131nda paraliziler sonucu yenilen g\u0131dalar\u0131n burundan gelmesi ve yutma g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fc geli\u015fir.<\/p>\n

Daha sonra okulomotor ve siliyer paralizlere yol a\u00e7an kraniyal sinir n\u00f6ropatileri ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bunun sonucunda akamodasyon bozukluklar\u0131, g\u00f6rmede bulan\u0131kla\u015fma, 6. Sinir tutulumuyla strabismus geli\u015febilmektedir. Fasiyal, farenjiyal, larenjiyal sinir ve nadir de olsa frenik sinir tutulumu geli\u015febilmekte diafragma paralizisi durumunda mekanik solunum deste\u011fi sa\u011flanmazsa \u00f6l\u00fcm g\u00f6r\u00fclebilmektedir.<\/p>\n

Hastal\u0131\u011f\u0131n daha ge\u00e7 d\u00f6neminde, 10 g\u00fcn ile 3 ay aras\u0131nda de\u011fi\u015fen s\u00fcrede periferik n\u00f6ropatiler geli\u015febilir. Periferik n\u00f6ropatiler \u00f6nce proksimal sonra distal kaslarda hafif g\u00fc\u00e7s\u00fczl\u00fckten tam paraliziye kadar giden de\u011fi\u015fikliklere neden olur. Duyu sinirlerinin tutulumu ile \u00e7orap ve eldiven tarz\u0131nda parestesiler ve derin tendon reflekslerinde azalma da g\u00f6r\u00fclebilir.<\/p>\n

Difteriye ba\u011fl\u0131 n\u00f6rolojik belirtiler genellikle iki tarafl\u0131d\u0131r ve hasta hayatta kal\u0131rsa yava\u015f yava\u015f da olsa tam olarak d\u00fczelmektedir.
\nDifteri tan\u0131s\u0131
\nKlinik olarak difteri \u015f\u00fcphe edilen bir hastada olabildi\u011fince \u00e7abuk bir \u015fekilde tedaviye ba\u015flamak gerekti\u011finden tan\u0131 i\u00e7in yap\u0131lan bo\u011faz k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn sonucu beklenmemelidir. Bo\u011faz s\u00fcr\u00fcnt\u00fcs\u00fcnden yap\u0131lan direk boyal\u0131 preparat\u0131n incelenmesi ile \u00e7in harfleri gibi duran basillerin, Neisser boyas\u0131 ile metakromatik cisimciklerin g\u00f6r\u00fclmesi spesifik tedaviye ba\u015flamak i\u00e7in yeterlidir. Bu arada difteri i\u00e7in spesifik besiyerlerine ekim yap\u0131larak \u00fcreyen bakterilerin koloni morfolojisi, mikroskopik incelemesi ve biyokimyasal incelemeleri ile C. diphtheriae tan\u0131mlanmal\u0131 ve toksin olu\u015fturma \u00f6zelli\u011fi in vitro ve in vivo deneylerle incelenmelidir. Normalde farenks, konjunktiva ve deride genel olarak difteroid basil denilen C. hoffmanii, C. xerosis, C.striatum gibi korinebakteriler bulundu\u011fu i\u00e7in ve bunlarla difteri basili kar\u0131\u015fabilece\u011fi i\u00e7in toksin ara\u015ft\u0131rma deneyleri \u00f6nemlidir.
\nAy\u0131r\u0131c\u0131 tan\u0131
\nDifteri anjini; streptokoksik anjin,infeksiy\u00f6z monon\u00fckleoz, adenoviruslara ba\u011fl\u0131 membran\u00f6z anjin, vincent anjini gibi di\u011fer membranl\u0131 anjinlerle kar\u0131\u015fabilir.<\/p>\n

Difteri krupu; di\u011fer infeksiy\u00f6z kruplar (H. influenzae, viruslara ba\u011fl\u0131), spazmodik krup, larenksin anjiyon\u00f6rotik \u00f6demi, larenksde yabanc\u0131 cisim varl\u0131\u011f\u0131 gibi hastal\u0131klarla kar\u0131\u015fabilir. Burun difterisi; nezle, burunda yabanc\u0131 cisim ve sifilitik lezyonlarla kar\u0131\u015fabilir.<\/p>\n

Difteriye ve ay\u0131r\u0131c\u0131 tan\u0131da d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclen hastal\u0131klara ait tan\u0131 y\u00f6ntemleri ile ay\u0131r\u0131c\u0131 tan\u0131 yap\u0131l\u0131r.
\nPrognoz
\nDifteri anjini; streptokoksik anjin,infeksiy\u00f6z monon\u00fckleoz, adenoviruslara ba\u011fl\u0131 membran\u00f6z anjin, vincent anjini gibi di\u011fer membranl\u0131 anjinlerle kar\u0131\u015fabilir.<\/p>\n

Difteri krupu; di\u011fer infeksiy\u00f6z kruplar (H. influenzae, viruslara ba\u011fl\u0131), spazmodik krup, larenksin anjiyon\u00f6rotik \u00f6demi, larenksde yabanc\u0131 cisim varl\u0131\u011f\u0131 gibi hastal\u0131klarla kar\u0131\u015fabilir. Burun difterisi; nezle, burunda yabanc\u0131 cisim ve sifilitik lezyonlarla kar\u0131\u015fabilir.<\/p>\n

Difteriye ve ay\u0131r\u0131c\u0131 tan\u0131da d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclen hastal\u0131klara ait tan\u0131 y\u00f6ntemleri ile ay\u0131r\u0131c\u0131 tan\u0131 yap\u0131l\u0131r.
\nTedavi
\nDifteri tedavisinin temel ta\u015f\u0131n\u0131 antitoksin uygulamas\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r. Antitoksik tedavide kullan\u0131lan serum atlardan elde edilen difteri antitoksinidir, yani heterolog serumdur. Toksin h\u00fccrelere ba\u011fland\u0131ktan sonra antitoksinle n\u00f6tralize edilemedi\u011fi i\u00e7in, difteri antitoksini hastal\u0131ktan \u015f\u00fcphe edildi\u011finde en k\u0131sa s\u00fcrede verilmelidir. Antitoksin dozu difteri membran\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne ve hastal\u0131\u011f\u0131n s\u00fcresine g\u00f6re ayarlanmal\u0131d\u0131r. \u0130lk 48 saat i\u00e7inde ba\u015fvuran larenks ve farenks tutulumunda 20.000-40.000 \u00fcnite, nazofarenks tutulumunda 40.000-60.000 \u00fcnite, \u00fc\u00e7 g\u00fcnden sonra ba\u015fvuran a\u011f\u0131r olgularda ve boyunda \u015fi\u015flik olan olgularda 80.000-100.000 \u00fcnite antitoksin yava\u015f intraven\u00f6z veya i.m. uygulanmal\u0131d\u0131r. Heterolog seruma kar\u015f\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 duyarl\u0131l\u0131k reaksiyonu olabilece\u011finden, hastan\u0131n alerji \u00f6yk\u00fcs\u00fc sorgulanarak gereken olgularda 1\/10 suland\u0131r\u0131lan antitoksin konjunktivaya damlat\u0131larak; 1\/ 10 veya 1\/ 100 l\u00fck suland\u0131r\u0131mla intradermal test yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Alerji durumunda suland\u0131r\u0131lm\u0131\u015f serumla ba\u015flay\u0131p, doz giderek art\u0131r\u0131lmak suretiyle desensitizasyonla antitoksin uygulanmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Tedavinin ikinci basama\u011f\u0131n\u0131 antibiyotik tedavisi olu\u015fturmaktad\u0131r. Difteri tedavisinde \u00f6nerilen antibiyotikler penisilin veya eritromisindir. Akut d\u00f6nemde parenteral ba\u015flayan tedavi hasta iyile\u015fince oral \u015fekle d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclerek 14 g\u00fcne tamamlanmal\u0131d\u0131r. Eri\u015fkinde g\u00fcnl\u00fck 10 milyon -20 milyon \u00dc kristalize penisilin veya g\u00fcnde iki kez 800.000 \u00dc prokain penisilin \u015feklinde uygulanabilir. Eritromisin g\u00fcnde d\u00f6rt kez 500 mg uygulanmal\u0131d\u0131r. Eritromisinin \u00e7ocuk dozu 30-40 mg \/ kg \/ g\u00fcn’d\u00fcr.<\/p>\n

Difteri hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n tedavisinde destekleyici y\u00f6ntemler de \u00f6nemlidir. Hastal\u0131\u011f\u0131n akut d\u00f6neminde yatak istirahati, parenteral beslenme, gerekti\u011finde int\u00fcbasyon veya trakeostomi ile mekanik solunum deste\u011fi verilmelidir. Kardiyak koplikasyonlar yak\u0131ndan izlenmeli, aritmiler ve kalp yetmezli\u011fi i\u00e7in uygun ila\u00e7larla tedavi edilmelidir.
\nKorunma
\nDifteriden korunman\u0131n esas\u0131n\u0131 toksoid a\u015f\u0131 ile rutin a\u015f\u0131lama olu\u015fturmaktad\u0131r. \u00c7ocukluk \u00e7a\u011f\u0131n\u0131n a\u015f\u0131lama \u015femas\u0131nda difteri-bo\u011fmaca- tetanoz (DBT) karmas\u0131 i\u00e7inde bebek do\u011fduktan sonra ikinci ayda ba\u015flayarak bir veya iki ay ara ile \u00fc\u00e7 kez, bir y\u0131l sonra ve okul \u00f6ncesi olmak \u00fczere iki kez daha uygulamadan sonra azalt\u0131lm\u0131\u015f eri\u015fkin dozu i\u00e7eren difteri-tetenoz (dT) karma a\u015f\u0131s\u0131 ile on y\u0131lda bir rapellerinin yap\u0131lmas\u0131 gereklidir. \u00d6zellikle son y\u0131llarda g\u00f6r\u00fclen salg\u0131nlarda eri\u015fkin ya\u015f grubunda difteriye yakalanan olgularda serum antitoksin d\u00fczeyinin koruyucu miktar\u0131n (0,01 \u00fcnite\/ ml) alt\u0131nda saptanmas\u0131, eri\u015fkin a\u015f\u0131lamas\u0131n\u0131n gereklili\u011fini a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ortaya koymaktad\u0131r.<\/p>\n

1913’l\u00fc y\u0131llarda difteriye kar\u015f\u0131 ki\u015finin ba\u011f\u0131\u015f\u0131k olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rmak i\u00e7in Schick testi uygulanmaktayd\u0131. Schick testi; 1\/50 MLD oran\u0131nda suland\u0131r\u0131lm\u0131\u015f difteri toksinin 0.1 ml intrak\u00fctan enjeksiyonu ile yap\u0131l\u0131r. Enjeksiyon yerinde 48-72 saatte eritem, k\u0131zar\u0131kl\u0131k, nekroza kadar giden reaksiyon olu\u015fursa test pozitiftir. Bu durumda ki\u015fi ba\u011f\u0131\u015f\u0131k de\u011fildir, difteriye yakalanabilir. Bug\u00fcnk\u00fc ko\u015fullarda difteri antikorlar\u0131 serolojik y\u00f6ntemlerle ara\u015ft\u0131r\u0131labilmektedir, deri testine gereksinim kalmam\u0131\u015ft\u0131r.Salg\u0131nlar s\u0131ras\u0131nda veya sporadik olgularda asemptomatik ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131lar\u0131n 7-10 g\u00fcn s\u00fcreyle penisilin veya eritromisinle tedavi edilmesi gereklidir. Di\u011fer yandan difterili olgular k\u00fclt\u00fcr kontrolleriyle bakteri \u00fcretilmesi negatifle\u015finceye kadar izole edilmelidir.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Difteri…<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":15663,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1578],"tags":[763,8585,8584,8583],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15661"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=15661"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/15661\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/15663"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=15661"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=15661"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.coolkadin.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=15661"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}