Süt şekeri olarak bilinen laktoz, beslenmemizdeki mühim karbonhidrat kaynaklarından biridir. Laktozun sindirim ve vücuda emilim işleminin tamamlanması için ince bağırsakta yer alan laktaz enzimine ihtiyaç vardır. Laktaz enziminin kalıtsal olarak ya da sonradan gelişen eksikliklerinde, etkilenen birey laktoz içeren süt ve sütlü gıdalara tahammülsüzlük gösterir. Laktoz intoleransı ya da laktaz eksikliği olarak isimlendirilen bu durum, bütün dünyada en çok görülen sindirim bozukluklarından biridir.

Kalıtsal laktaz eksikliği, genellikle 5 yaştan sonra bulgu verir. Farklı toplumlarda farklı sıklıkta görülmektedir.

Sonradan gelişen laktaz eksikliği ise bağırsakların ishal, ilaç ya da başka bir hastalık sebebiyle zarar görmesi ve geçici olarak yeterli laktaz bulunmaması neticesinde görülür. Altta yatan sebep ortadan kalktığında, birkaç hafta içinde laktoz intoleransı da geçer.

Laktaz eksikliğinde süt gibi laktoz muhteva eden besinler yenildiğinde, ishal, karın şişliği, gaz ve karın ağrısı görülür. Kişinin gaitası sulu, köpüklü, asit özelliktedir. Pek çok kişi “Süt içemiyorum, bana dokunuyor.” diyerek sıkıntısını tarif eder. Bu belirtiler, kişiye laktoz intoleransı tanısını koydurur. Şayet gerek görürse, doktor kesin tanı koymak için bazı testler talep eder.

Tedavisinde, süt ve süt ürünlerinin beslenme programından çıkarılması gerekir. Bazı kişiler aldıkları miktarı azaltarak da belirtilerden kurtulabilirler. Yoğurt gibi fermente süt ürünleri, laktoz içeriği düşük peynirler birçok kişi tarafından sorunsuz tüketilebilmektedir. Gözden kaçırılmaması gereken mühim bir nokta: laktoz intoleransının özellikle küçük çocuklarda, sütün başka bileşenlerine karşı bir alerjiden (inek sütü protein intoleransı) ayırt edilmesi gerektiğidir.