Baş pelvis uygunsuzluğu (uyuşmazlığı, uyumsuzluğu) (BPU, CPD) nedir?

Anne adayının karnında yer alan gebeliğin başı ile anne adayının doğum kanalını meydana getiren pelvik yapılar arasındaki boyut olarak ve şekil olarak uygunsuzluğun mevcut olması durumuna baş ğel ve şekilsel uygunsuzluğa baş pelvis uyumsuzluğu denilmektedir. Pelvik şeklinde tabire edilen yapı, kemik yapısıdır. Pelvik kemikleri, anne adayının kalça eklemlerini ve doğum kanalını kapsar. Fakat doğum kanalı yalnızca kemik yapılar ile kaplı olmamaktadır. Bu bölgede yumuşak kas dokusu ve kas yapıları da bulunur. Doğumu buradaki kas yapıları ve doğum kanalının ne şekilde olduğu da etkiler. Bundan dolayı da baş pelvis uyumsuzluğu olarak tabir edilen duruma bu yapılar da dahildir.

Uyumsuzluk şeklinde tabir edilen durum, bebek ile boyut olarak ve şekil olarak pelvik kemiklerinin uyuşmamasıdır. Bebeğin başı, doğum kanalı ile kıyaslandığında büyük kalmaktadır. Bunun dışında baş doğum kanalına olması gerekenden farklı bir pozisyonda olabilir. Anne adayının pelvik yapısı şekilsel yapı olarak normal olmayabilir. Bu gibi durumlarda bebeğin başı doğum kanalında kolayca ilerleyemez. Bu sebeple de doğum oldukça güç bir şekilde gerçekleşir.

Görülme sıklığı değişkenlik göstermektedir. Ancak bütün doğumların ortalama olarak %10’unda görülen bir sorundur. Ancak anne adaylarının endişelenmemesi gerekir. İlk doğumda bu uygunsuzluk mevcut ise diğer doğumlarda da aynı sorunun yaşanması gerekmez.

Baş pelvis uyumsuzluğu için tanı:

Baş pelvis uyumsuzluğuna tanı koymak adına uygulanan yöntemler arasında:

Jinekolojik Muayene:
El ile muayenede fetal başın ve anne adayının pelvik yapısının araştırılması teşhis için en önemli faktördür. Bu muayenede bebeğin başının boyutu, poziyonu, asinklitizm, anneni adayının pelvik kemik yapıları ve pelvis girimi ile çıkımındaki açıklık araştırılır.

Ultrasonografik pelvimetri:
Pelvis çap ölçümleri ile gebeliğin baş ölçümleri kıyaslanır.

X ray pelvimetri:
Röntgen ışınları gebelik için sakıncalıdır. Bu sebeple günümüzde bu yöntem kullanılmaz.

Pelvik Kemik Yapısını Meydana getiren Yapılar:

Pubik kemikler
Kuyruk sokumu kemiği
Koksiks
Alt ekstremite kemikleri
Baş-pelvis uyumsuzluğu durumunda doğumun sezaryen ile gerçekleşmesi:

Baş pelvis uyumsuzluğu, vajinal doğuma engel teşkil edebilen bir durumdur. Bu sebeple doğumların sezaryen olarak uygulanması tercih edilir. Sezaryen operasyonunun yapılamadığı eski zamanlarda, doğumlar baş pelvis uyumsuzluğu sebebiyle uzamakta idi. Bu sebeple annenin hayatını kaybetmesi ya da bebeğin hayatını kaybetmesi gibi risklerle karşılaşılabilirdi.

Doğumun ilerlememesi durumunda, doğumu sezaryen doğuma çevirmek ve müdahale etmek gerekir. Aksi halde bebeğin ve annenin hayatı tehlikeye girecektir.

Henüz erken yaşlarda gebe kalmak, baş pelvis uygunsuzluğu için risk etmenidir. Bir genç kızın adet olmasından 3-5 sene geçmişken gebe kalması bu riski arttırır. Bunun sebebi tam da bu dönemlerde pelvik kemiklerinin gelişimini sürdürmesidir. Pelvik kemikleri bu dönemde olgunlaşmamışlardır. Bu duruma sosyoekonomik durum da yol açar. Kadınların yeterli beslenememesi durumu baş pelvis uyumsuzluğu için risk etmenidir.

Baş pelvik uygunsuzluğu ve bu uyumsuzluk kaynaklı doğumun ilerlememesi, doğum eyleminde anne adayının hayatını kaybetmesine yol açabilir. Bu ordan %8 olmaktadır.

Baş pelvis uygunsuzluğu kaynaklı meydana gelebilecek komplikasyonlar:

Kordon sarkması ve ölüm
Anne adayının hayatını kaybetmesi
Doğum sonrası aşırı kanama
Lohusalıkta enfeksiyon
İdrar yolu fistülleri
Rektovajinal fistül
Kronik pelvik ağrı
Rahim yırtılması