Gebelik dönemi ortalama olarak 40 hafta, yani 9 ay 10 günde tamamlanan bir dönemdir. Tıbbi olarak gebelik başlangıcını, gebe kalınan adet döngüsünde görülen adetin ilk günü belirler. Bu sebeple hamileliğin ilk haftası, aslında henüz gebe olunmayan haftadır.

Gebe kalınan tarih, kesin olarak anımsanmıyabilir. Fakat, son adet haftasının ilk günü genellikle hatırlandığı için, gebelik takip edilirken hesaplar, son adetin ilk gününe göre yapılır.

Gebelik haftası, son adet tarihinin ilk gününe göre belirlenir.

Hamilelik sürecinde yapılacak testler, anne adayında ve bebekte meydana gelen değişikliklerin değerlendirilmesi ve doğum tarihi, her zaman son adet tarihine göre belirlenir.

Gebelik haftaları, son adet tarihinin ilk gününden başlayarak hesaplanır. Yani, hamilelik rahime yerleştiği zaman 4 haftalıktır. Bu sebeple 4 haftadan öncesinde bir gebelik yoktur. Bu sebeple de bir haftalık gebelik görüntüsünden de bahsedilemez.

En son yaşanan adetin 2 hafta sonrasında yumurtlama oluşur. Bundan dolayı da döllenme, bu günlerde olur. Bu sebeple gebeliğin 1. ya da 2. haftasında henüz gebelik oluşmamıştır. 3. hafta döllenme ve rahime doğru gitme dönemidir. 4. haftada ise gebelik, rahme ulaşarak yerleşir. Ultrason aracılığı ile görülmesi ise 5. haftayı hatta 6. haftayı bulabilir. Bu sebeplerden dolayı da gebelik haftaları 4’ten itibaren sayılmaya başlar. 1. 2. ya da 3. haftadan söz edilmez.

Misal vermek gerekirse, ayda bir adet gören ve en son 8 eylülde adet gören bir kadın, 8 ekimde görmesi gereken adetini göremeyince gebe olduğu konusunda şüphelenebilir. Bu sırada muayene ya da gebelik testleri ile gebeliği kesinleşirse 4 haftalık gebe olduğu söylenir. 1 haftalık gebe sayılmaz. Bunun sebebi de gebelik haftalarının son adet tarihinin ilk gününden hesaplanmasıdır.

Gebelik haftası hesabı, yumurtlamanın adet döngüsünün 14. gününde olduğunu farz eder. Kadınların bazılarında yumurtlama daha erken ya da daha geç meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda daha ileri hamilelik haftalarında suni bir Son Adet Tarihi oluşturulur. Gebelik takibi bu tarihten yapılabilir.

Kişinin gebe kaldığı tarihe göre yaptığı hafta hesap, doktorun söylediği gebelik haftasından 2 hafta geriden gelir.

Hamilelik süreçlerini aylarla ifade etmek isteyen anne adayları olabilir. Bu sırada heyecan dolayısı ile bir ayın 28 günden aha uzun olduğunu göz ardı edebilir. Bu sebeple kendi hesapları ve doktor hesapları çelişebilir.

Modern Doğum Bilimi’nde gebeliğin aylarla belirtme yöntemi terk edilmiştir.

Ultrasonografi ile doktorunuzun yaptığı ölçümler, gebelik haftasına çevrilirken, tıbbi gebelik haftasını kullanırlar. Bu sebeple gebelik başladıktan sonra çelişkilere meydan vermemek adına anne adayının da tıbbi gebelik haftasını kullanması önerilir.

Günümüzde genellikle gebelik haftası kullanılsa da, 9 aylık hamilelik süreci trimester ismi verilen 3 ayrı dönemde incelenmeye devam edilir. Trimester, Latince “üç ay” anlamına gelir. Trimester, gebeliğin genel gelişimini anlatmak adına oldukça yararlıdır. Çoğunlukla birinci trimester denilen yani ilk üç aylık dönemde bebeğin organ gelişiminin başlar ve tamamlanır. Anne adayı ilk üç aylık dönemde gebeliğe adapte olur. İkinci üç aylık dönemde yani, ikinci trimesterda bebek, hızla gelişimini devam ettirir. Üçüncü trimester yani son üç aylık dönemde ise doğuma hazırlıklar başlar ve hamilelik dönemi sona erer.

1. hafta hamilelik döneminde annede meydana gelen değişiklikler nelerdir?

Adet döngüsünün yaklaşık 14. gününde, yumurtlama denilen süreçle sağ ya da sol Fallop tüpüne atılacak yumurta hücresi bu haftada olgunlaşmaya başlar.

Kadın Genital Sistemi

Fallop tüpleri: Bebek rahimde gelişir. Rahmin sağında ve solunda ise fallop tüpleri bulunur. Fallop tüpleri; ince kanallardır. Bu kanalların içi, tüycüklerle kaplıdır. Bu tüycükler ise, yumurta hücresini rahim iç tabasını yönlendirir.

Rahim, pelvis ismi verilen kemik çatısında bulunur. Mesane ve kalın bağırsak ile oldukça yakındırlar. Rahim ile idrar torbasının yani mesanenin yakın yerlerde olması dolayısıyla rahim gebelikte büyüdükçe, anne adaylarında sık sık idrar yapma gereksinimi oluşur.

Kadın Genital Organları

Fallop tüpü: Her Fallop tüpü aynı tarafta bulunan yumurtalık ile oldukça yakındır. Fallop tüplerinin uç bölümünde yer alan hareketli saçaklar yumurtlama sayesinde atılan yumurta hücresini yakalar. Yakaladıktan sonra da içeri alır ve burada ilerlemesine yol açar. Döllenme işlemi, fallop tüpü içinde yaşanır. Normalde yumurtalık bir karın içi organıdır. Yumurtalık dokusunda, yumurtlama sırasında yumurta hücreleri serbest kalır. Bu serbest kalan yumurta hücresinin karın boşluğuna düşmemesi adına Fallop tüplerinin saçaklarının bu yakalama hareketi oldukça mühimdir.

Yumurta hücresi, yumurtalıklarda bulunur. Olgunlaşmış yumurta hücresi 150 mikron (0.15 milimetre) çapındadır. Adet döngüsünün ilk gününden olgunlaşmaya başlar. Bu olgunlaşma döneminde folikül ismi verilen içi sıvı dolu olan bir kesecik içindedir. Folikül büyüyüp 18-20 milimetre çapına eriştiğinde ise çatlar. Çatlamasıyla birlikte içerisindeki yumurta hücresi serbest kalır. Serbest kalan hücre, Fallop tüpünün içine geçer.

Yumurtalık ve Yumurtlama

Yumurtalıkta folikülün çatladığı yerde sarı cisim oluşur. Sarı cisim, isimini renginden alan bir yapıdır. Sarı diwim rahim iç tabakasını hamilelik için hazırlayan progesteron hormonunun salgılanmasıyla görevlidir.

Yumurta Hücresi (over dokusu)

Yumurta hücresinin içinde, gebeye ait kromozom ve genleri barındıran hücre çekirdeği vardır. Dışında ise hücreyi çevreleyen jelatin benzeri Zona Pelusida kalın çeper vardır. Bu zona peluside denilen kalın çeper, yumurta hücresinin içine döllenme döneminde sadece bir sperm hücresinin girmesini sağlaması dışında hücrenin sadece insan spermi tarafından döllenebilmesini de sağlar.

Yumurtlama (ovulasyon)

Yumurtlama işlemi, hipotalamus bölgesi ile kontrol edilir. Beyinde bulunan bu bölge, hipofiz bezine giden emirle salgılanan FSH (folikül stimülan (folikül uyarıcı) hormon) folikülün gelişmesi emrini verir. Folikül gelişimini olduğunda ise salgıladığı östrojenhormonuyla çatlamaya hazır olduğunu bildirir. Bu defa da hipofiz bezinden salgılanan LH (luteinizan (corpus luteum, yani sarı cisim oluşturucu) hormon) folikülün çatlamasını ve yumurta hücresinin serbestleşmesine yardım eder. Folikülün salgıladığı östrojen hormonu, rahim iç tabakasını hamilelik için uygun ortama getirir.

Yumurtlama bittikten sonra sarı cisimin salgıladığı progesteron hormonu rahim iç tabakasına alacağı son şekli verir.

Gebelik planlayan anne adaylarının bilinçli olması ve olası bir gebeliğe kendini hazırlaması gerekir. Hayat tarzınızı artık yavaş yavaş değiştirmeye başlamalısınız. Alkol, sigara alışkanlığı mevcut ise derhal bırakmalısınız.

Hamileliğe Hazırlık

Anne adayının yanında 6 adet sigara içilmesi, anne adayının bir sigara içmesi ile eşittir. Bu sebeple dumanına maruz kalmak dahi oldukça zararlıdır. Şayet bir hastalığınız mevcut ise ve ilaç kullanıyorsanız, doktorunuza gebe olduğunuzu söylemeniz gerekir. Doktorunuz size uygun ilacı kullanmanızı söyleyecektir.

Gebelik Öncesi Muayene

Prekonsepsiyonel Vizit denilen yani gebelik öncesi muayene, sağlıklı ve rahat bir hamilelik dönemi yaşama, aynı şekilde rahat bir doğum gerçekleştirme ve sağlıklı bir bebek doğurma şansınızı ciddi şekilde arttırır. Gebelik öncesi yapılan bu muayene ve değerlendirmelerle olası sorunlar önceden tespit edilerek tedavi edilebilecektir.

Sağlıklı bir gebelik dönemi için en ufak ayrıntıya dahi dikkat etmenizde fayda var. Beslenme, günlük hayatınız, cinsellik, stres unsurları gibi faktörler bu muayenede detaylı olarak anlatılır.

Gebelik öncesi muayenenin amaçlarından biri de anne adayının hamilelik döneminde yaşayabileceği olası riskler için hazırlıklı olmasını sağlamaktır. Gebelik öncesi önlenebilen sorunları: kansızlık, idrar yolu enfeksiyonları, genital enfeksiyonlar, diş ve diş eti sorunlarını düzeltmeyi sağlar. Gebelik sırasında bu sorunlarla karşılaşmak çeşitli problemlere yol açabilir. Şayet eksik aşılarınız var ise, gebelik öncesi bu aşılar da tamamlanır.

Şayet anne adayında var olan çeşitli riskli durumlar mevcut ise:

şeker hastalığı,

tansiyon yüksekliği,
astım gibi
yumurtalık kisti,
miyom,
aşırı kilolu olma,
düşük kilolu olma,
ileri yaşlarda olma,
akraba evliliği,
annede ya da baba var olan kalıtsal hastalıklar
daha önceki hamilelik veya hamileliklerde yaşanan sorunlar gibi durumlar sebebiyle gebelik riske giriyor ise, bu durumda hamilelik ve doğum süresince çeşitli önlemler alınabilir. Bu önlemler, gebelik öncesi muayenede detaylı bir şekilde gözden geçirilir.

Anne Adayına Öneriler

İlk haftalarda, sağlıklı bir beslenme alışkanlığına başlanmış olmalı. Beslenme düzeni gebeliğe göre planlanmalı.

Dişlerinizin kontrolünü herhangi bir diş ve dişeti probemimiz olmasa dahi yaptırmalısınız.

Folik asit takviyesine gebelik oluşmadan önce başlamalısınız. Folik asit: bebekte NTD (nöral tüp defekti) denilen ve bebeğin beyin-omurilik yapısını kötü etkileyen problemlerin meydana gelme riskini azaltır.

Günlük gereksiminiz olan 400 mikrogram (0.4 miligram) folik asiti besinlerden temin edebilirsiniz. Ancak çağdaş tıp hamilelik düşünen tüm anne adayları için bu miktarı ilaç şeklinde takviye olarak da almasını önerebilmektedir. Doktorunuzun folik asit konusundaki önerilerine uymanız oldukça önemlidir.

Doktorunuz Prekonsepsiyonel Vizit neticesinden aldığı verilere göre hamileliğin ileri bir tarihe ertelenmesini önerebilir. Eğer ki anne adayında kızamıkçık virüsüne karşı bağışıklık mevcut değilse, anne adayının aşı olması gerekir. Bu sebeple de gebelik bir süre daha ertelenebilir.